Trafo Merkezlerindeki Tehlikeli Gerilimler

Trafo merkezlerinde çalışanlar çeşitli nedenlerden ötürü gerilimlere maruz kalabilmektedir. Oluşan bu tehlikeli gerilimleri yazımızda 6 maddede inceledik.

A- A+

15.12.2016 tarihli yazı 9033 kez okunmuştur.

Aşağıdaki şekillerde bir kişinin trafo merkezlerinde maruz kalabileceği gerilimler görülmektedir. Oluşan bu tehlikeli gerilimleri 6 maddede inceleyeceğiz.

1) Toprak Potansiyel Yükselmesi

Bir trafo merkezinin topraklama sistemiyle referans olarak alınan uzak bir noktadaki topraklamanın arasında oluşan gerilime toprak potansiyel yükselmesi denir. Toprak potansiyelinin yükselmesi, şebeke akımının dengesizliği ve topraklama sistemindeki direncin bir ürünüdür.

2) Ağ Gerilimi

Topraklama ağındaki maksimum dokunma gerilimi;

Mevcut ağ gerilimi “Em”(maksimum dokunma gerilimi), zemin direnci “ρ”, şebekenin yapısıyla ilgili geometrik faktör “Km”, Km'yi türetmek için yapılan varsayımlar sonucu oluşan hataların düzeltme faktörü “Ki”, topraklama sistemindeki toprağa gömülmüş iletkenin birim başına düşen ortalama akım IG/LM’dir.

3) Metal-Metal Dokunma Gerilimi

Trafo merkezleri içerisinde metalik nesneler veya yapılar arasında elden ele veya elden ayağa iletimin oluşmasıyla gerçekleşen potansiyel farktır. Dikkat çeken bir ayrıntı olarak, standart trafo merkezlerinde metalik nesneler veya yer şebekesine bağlı yapılar arasındaki metal-metal dokunma gerilimi pek ciddiye alınmıyor. Bu yüzden trafo merkezlerindeki bu gerilimin oluşmasını önlemek adına metal-metal dokunma gerilimini oluşturabilecek yapılar izole edilmemektedir.

Gaz izoleli trafo merkezlerinde ise metalik nesneler veya toprak şebekesine bağlı metal-metal dokunma gerilimi, mahfazalardaki dahili arızalar ya da indüklenen akım yüzünden dikkat edilmesi gereken bir husustur.

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Neden ve Ne Zaman Çarpar?

4) Adım Gerilimi

Basamak gerilimi, bir kişinin ayağı topraklanmış yüzeylere temas etmeden önce 1 metrelik mesafeler arasında bulunan potansiyel farka maruz kalmasıdır.

5) Dokunma Gerilimi

Dokunma gerilimi, topraklama sistemine sahip bir zemin üzerinde ayakta duran bir kişinin yerdeki toprak gerilimin artışı ile yüzey gerilimi arasındaki potansiyel farka maruz kalınmasıdır.

6) Transfer Gerilimi

Bir trafo merkezindeki gerilimler trafo merkezi içerisinde veya dışarıda harici bir noktaya iletilmesi gerekmektedir. Bu iletim esnasında herhangi bir kaza durumu söz konusu olduğunda devrenin maksimum gerilimin sınırlarını aşabilecek bir akım akışını sağlamamalıdır. İnsan vücudu üzerinde iletimin gerçekleşebilmesi durumu göz önüne alındığında bu sınır 50 kg'lık bir kişinin kaldırabileceği vücut direnci 1000 V üzerindeki vücut akımından etkilenmeyecek şekilde ise göz ardı edilebilir.

Dayanımı gerçekleşebilen dokunma gerilimi;

Dayanımı gerçekleşebilen adım gerilimi;

şeklinde hesaplanabiliyor. Burada E_step adım gerilimi, E_touchdokunma gerilimi, r_smalzemenin yüzey direnci, t_sşok akımının süresi (saniye olarak) olarak formüle edilmiştir.

Metal-metal dokunma geriliminin tek direnci vücut direnci olduğu için voltaj sınırı;