PLC Nedir? Ne İşe Yarar?

Günümüzde, PLC ( Programmable Logic Controller) otomasyon sistemlerinin temel taşı haline gelmiştir. İnsan gücünü neredeyse yarıya indirebilen PLC, endüstrinin birçok alanında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yazımızda PLC nedir?, PLC kaç bölümden oluşur?, PLC seçerken nelere dikkat etmeliyiz gibi sorulara cevap arayacağız.

A- A+

18.02.2015 tarihli yazı 141889 kez okunmuştur.

PLC Siemens Pano Otomasyon Röle Mikroişlemci Delta Kumanda Akıllı ev S7200 S71200

PLC (Programlanabilir Mantıksal Denetleyici), fabrikalardaki üretim bölümlerinde veya makinelerin kontrolü gibi işlemlerin denetiminde kullanılan otomasyon cihazıdır. Normal bilgisayarların aksine PLC'nin birçok giriş ve çıkışı (I/O) vardır. En büyük artıları ise elektriksel gürültülere, sıcaklık farklarına ve mekanik darbelere karşı dayanıklı tasarlanırlar. Farklı markanın PLC'leri kendilerine göre bir işletim sistemi yüklerler. Bu denetleyici sistem, giriş bilgilerini gözle görülmeyecek hızlarla tarayarak buna uygun çıkış bilgilerini gerçek zamana yakın, cevap verecek şekilde çalışır. PLC, kısa sürede daha çok ve kaliteli ürün üretme, çok düşük hata oranlarına sahip üretim yapma gibi unsurların ön plana çıkmasında büyük rol oynar.

PLC'ler 4 ana bölümden oluşmaktadır.

►Merkezi İşlem Birimi ( CPU )
►Bellek Birimi ( RAM,ROM, PROM vb.. )
►Giriş Birimi ( IN )
►Çıkış Birimi ( OUT )

►İlginizi Çekebilir : Geçmişten Günümüze PLC Teknolojileri

►Merkezi İşlem Birimi

CPU, PLC'nin çalışmasını düzenleyen, bütün aritmetik ve mantıksal işlemleri gerçekleyen, zamanlama, sayma gibi görevleri üstlenen en önemli birimdir. PLC'ye zeka veren kısım CPU ile bellektir. İki ayrı PLC aynı mikroişlemciyi kullanabilir, fakat işletim sistemlerinin farklı olması nedeni ile PLC'lerin işlevleri de farklı olabilir.

►Bellek Birimi

Bellek birimi; Giriş görüntü, veri, program belleği gibi kısımlara ayrılmıştır. Her bellek alanının farklı işlevleri vardır. PLC'lerde genelde EPROM ( Eresable programmable Read only Memory ), bellek elemanı olarak kullanılmaktadır. Bu bellek alanı adından da anlaşılacağı üzere, silinebilir, tekrar yazılabilir, programlanabilir, salt okunur hafıza anlamına gelmektedir. Her PLC'nin kendine özgü programı vardır ve bu programlar PLC'nin hafızasında saklanır. Hafızadan da merkezi işlem birimine gönderilir. Ayrıca bellek elemanlarını da sayarsak; RAM, ROM PROM, EPROM veya EEPROM olarak nitelendirebiliriz.

►Giriş Birimi

Giriş birimi, kumanda edilen sistemle ilgili algılama elemanlarından gelen analog işaretleri PLC ‘nin anlayacağı lojik gerilim seviyelerine dönüştüren birimdir. Kontrol edilen sistemdeki sensör çeşidine göre, basınç, seviye, sıcaklık, kumanda, yakınlık gibi elemanlardan gelen binary değerler (1 veya 0) giriş birimi üzerinden alınır. Giriş birimi voltaj değerleri 24V, 48V, 100V-120V, 200V ve 240V doğru veya alternatif akım olabilir. PLC’nin giriş elemanları olarak limit anahtarları, düzey anahtarları, motor kontaktör veya röle kontakları, seçici anahtarlar, fotoelektrik gözler v.b. olarak gösterebiliriz.

►İlginizi Çekebilir : Elektrik Pano Bakımı Nasıl Yapılır?

►Çıkış Birimi

Çıkış birimi, PLC'de hesaplanan çıkış noktalarına ilişkin lojik gerilim voltajını, kontrol edilen sistemdeki kontaktör, röle, selenoid gibi kumanda elemanlarını sürmeye uygun elektriksel işaretlere dönüştüren birimdir. Çıkış birimi röle, triyak ya da transistörlü devrelerden oluşabilir. PLC'ler de genellikle röleli çıkış birimleri kullanılır. Fakat, yüksek hızlı açma ve kapama gerektiren durumlarda transistörlü ya da triyaklı çıkış birimleri kullanılır. Ayrık I/O arabirim ile denetlenebilecek çıkış elemanları için ise alarmlar, denetim röleleri, selenoidler, motor starterleri, fanlar, v.b. olarak gösterebiliriz.

►PLC Seçim Ölçütleri

Bir kumanda sistemi için PLC seçiminde göz önüne alınması gereken özellikler şu şekilde sıralanabilir;

►Maliyet,
►Giriş-çıkış (lojik, dijital) noktası sayısı ve elektriksel özellikleri,
►Program ve veri belleği kapasitesi,
►Komut işleme hızı,
►Zamanlayıcı ve sayıcı sayısı,
►Gerçek-zaman saati,
►Kesme işletim yeteneği,
►İletişim olanakları,
►Program yedekleme olanağı,
►Yarı iletken çıkışların dielektrik dayanımı düzeyi,
►Teknik destek,
►Şifre koruması.

PLC'nin hayatımıza girmesiyle birlikte binlerce röleli devre hayatımızdan çıktı. Günümüzde, neredeyse her türlü endüstriyel v.b. sistemleri robotize etme şansına sahip olduk.