Fotovoltaik panellerin cam yüzeyine gelen güneş ışınları, camın kırılma indisi, yüzey kaplaması, ışığın geliş açısı ve kirlenme durumu gibi faktörlere bağlı olarak kısmen yansır. Özellikle sabah ve akşam saatlerinde, düşük ışınım açılarında yansıma oranı ciddi şekilde artar. Literatürde yapılan çalışmalar, dik açıyla gelen ışığın yaklaşık %3–5’inin yansıdığını, düşük açılı ışınlarda bu oranın %20’ye kadar çıkabildiğini ortaya koymaktadır. Bu da panelin enerji dönüşüm veriminde göz ardı edilemeyecek düşüşlere neden olur. 
 

Modern güneş paneli teknolojileri, yansıtma kaynaklı kayıpları azaltmak amacıyla yansıtma önleyici (anti-reflektif) kaplamalar ile desteklenmektedir. Panel yüzeyine uygulanan bu ince film kaplamalar, ışığın daha etkin bir şekilde hücre içerisine geçmesini sağlar. Bu kaplamalar, cam yüzeydeki kırılma farkını azaltarak ışığın yansımasını minimize eder.

Daha gelişmiş uygulamalarda ise hidrofobik nano kaplamalar devreye girmektedir. Bu kaplamalar hem yansıma oranını düşürür hem de panel yüzeyinde su ve toz tutulumunu azaltarak kirlenme kaynaklı ikincil kayıpların önüne geçer. Böylece panellerin ışık emilim kabiliyeti artar ve sistem performansı daha uzun süre korunur.

Yansıtma kayıpları yalnızca teknik bir verim düşüşü değil, aynı zamanda ciddi bir ekonomik maliyet anlamına gelir. Örneğin, 1 MWp gücündeki bir güneş enerjisi santralinde yılda %5’lik bir refleksiyon kaybı, yaklaşık 70.000 kWh üretim düşüşü anlamına gelir. Bu da piyasa fiyatlarına bağlı olarak binlerce dolarlık gelir kaybına neden olur. Özellikle yatırımın geri dönüş süresi (ROI) açısından bu tür kayıplar, finansal projeksiyonlarda sapmalara, gelir beklentilerinde düşüşlere ve yatırımın rekabetçiliğinde azalmaya yol açabilir. Dolayısıyla yansıtma kayıplarını azaltmak, doğrudan yatırımın sürdürülebilirliği ile ilişkilidir.


 

►İlginizi Çekebilir: Güneş Paneli İnvertörü Nasıl Seçilir?


 

Yansıtma gibi doğrudan gözlemlenemeyen verim kayıplarını tespit edebilmek için gelişmiş enerji izleme sistemleri kritik öneme sahiptir. Panel düzeyinde yapılan üretim ölçümleri, ışınım sensörlerinden elde edilen verilerle birlikte analiz edildiğinde, sistemdeki performans kayıplarının kaynağı detaylı biçimde belirlenebilir.

Bu sistemler sayesinde; bir verim düşüşünün yansıtma mı, kirlenme mi, gölgelenme mi ya da donanımsal bir arıza mı kaynaklı olduğu net şekilde tespit edilebilir. Ayrıca, bulut tabanlı platformlar üzerinden yapılan izlemeler, sabah ve akşam saatlerindeki ışık açısı değişimlerinin üretim üzerindeki etkisini ortaya koyarak temizlik ve bakım stratejilerinin daha doğru planlanmasını sağlar.

Güneş enerjisinden maksimum fayda elde etmek, yalnızca panelin güneşe bakmasıyla değil; panel yüzeyine düşen ışığın en verimli şekilde kullanılabilmesiyle mümkündür. Yansıtma kayıplarını azaltmaya yönelik anti-reflektif yüzey kaplamaları ve gelişmiş izleme sistemleri, hem sistem performansını artırır hem de yatırımın finansal sürdürülebilirliğini destekler. Unutulmamalıdır ki; güneşi görmek yetmez, onu verimli kullanmak gerekir.







Yazar: Gülmisar TAŞKIN


Kaynakça

► Green, M. A. (2003). Third Generation Photovoltaics: Advanced Solar Energy Conversion. Springer.

► Díaz-Díez, J. A., Martínez-Moll, V., & Perpiñán, O. (2020). Reflectance losses in photovoltaic modules: Influence of incidence angle, anti-reflective coating, and soiling. Renewable Energy, 155, 1313–1322.

► Liu, W., et al. (2019). Hydrophobic and antireflective nanostructured coatings for solar panels: Materials, fabrication and performance. Nano Energy, 56, 434–447. 

► Quaschning, V. (2016). Understanding Renewable Energy Systems. Earthscan. 

► Jordan, D. C., & Kurtz, S. R. (2013). Photovoltaic degradation rates—an analytical review. Progress in Photovoltaics: Research and Applications, 21(1), 12–29.

► ENTES Elektronik. (2024). Enerji İzleme ve Performans Takip Sistemleri Teknik Kataloğu. İstanbul: ENTES Yayınları.