Elektroliz Nedir? |
ElektrikPort Akademi

Kimyasal bir bileşiğin, elektrik akımıyla ayrıştırılması yöntemine elektroliz denir. Özellikle metalurji alanında ayrıştırma ve kaplamacılıkta elektroliz yöntemi pratik olması nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Elektroliz yönteminin ayrıntıları yazımızda.

A- A+

16.09.2015 tarihli yazı 20737 kez okunmuştur.

Elektroliz Anot Katot Elektrolit Elektrot Metalurji Ayrıştırma ElektrikPort Akademi

Elektroliz yöntemini su örneğinden açıklayalım. Öncelikle suya biraz tuz veya asit eklenerek elektriksel iletkenlik sağlanır. Kaptaki bu suya iki iletken tel daldırılıp uçları bir güç kaynağının + ve – kutuplarına bağlandığında tel uçlarında gaz kabarcıkları oluşur. Bu işlem sonunda su, hidrojen ve oksijen gazlarına ayrılır ve kapta su kalmaz. Bu ayrıştırma işleminde karışımlı suyun adı elektrolit, iletken tellerin adları ise elektrottur. Bu tellerden + kutba bağlı olan anot, - kutba bağlı olan katottur.

Şekil 1: Temel elektroliz devresi

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Akımının Etkileri

Hidroliz sırasında sudan ayrışan oksijen anota yani (+) kısma, hidrojen ise katota yani (–) kısma toplanır. Hidrojen ve oksijen elde edebilmek için elektriğin ucuz olduğu bazı bölgelerde bu yöntem kullanılmaktadır. Ayrıca kimya endüstrisinde su dezenfekte edilmesinde ve tekstil, boya, ilaç malzemelerinde kullanılan klor gazı da erimiş tuzunun (NaCl) eloktriziyle elde edilir.

Şekil 2: Elektroliz ile klor gazı ayrışımı yapan tesisten bir görüntü

►İlginizi Çekebilir: Elektrik Dersleri: İletkenler ve Yalıtkanlar

Elektrolizin metalurjide de kullanımı da aynı şekilde gerçekleşir. Örneğin; suda çözünmüş bakırsülfata elektroliz yöntemi uygulandığında anot ucundaki bakır giderek incelirken, katot ucu kalınlaşır. Çünkü elektrolitten akım geçtiğinde iyonlara ayrışma gerçekleşir. (+) yüklü olan bakır iyonları (–) yüklü katoda doğru çekilir. Böylelikle yeni bir bakır katmanı oluşur. Sülfat iyonlarıda (-) yüklü olduğu için + bölge olan anotta toplanır. Ancak anotta bulunan daldırılmış bakır tel veya levha iyonlarına ayrılmış ve erimiş olur. Sanayide çok sık kullanılan bu kaplama yöntemine elektrolitik kaplama denir. Aynı şekilde çatal bıçak takımları gümüş çözeltisine daldrılıp elektroliz yöntemi uygulandığında değerli gümüş kaplamalı yemek takımları elde edilir.

►Şekil 3: Alüminyum eritme tesisinde kullanılan elektroliz yöntemi uygulaması

Gazlardan yemek takımlarına kadar birçok ayrıştırma ve kaplama işleminde kullanılan elektroliz yöntemi ucuz olmasının yanı sıra çok pratik bir yöntemdir.