Açık Tip Güç Şalterleri
Tüm elektriksel yükler güvenli bir elektrik beslemesine bağlı çalışmalıdır. Devre kesiciler, elektrik sistemlerini ve ekipmanlarını aşırı yük, kısa devre vb elektrik arızalarından koruma noktasında çok önemli bir konumdadır. Devre kesicisi olarak yaygın kullanım alanına sahip olan bir cihazda açık tip devre kesicileridir. Bu yazıda, elektrik devrelerinin güvenli ve etkili bir şekilde kontrol edilmesini sağlayan vazgeçilmez elektrik anahtarları olan açık tip güç şalterlerini, çalışma prensiplerini, kullanım alanlarını vb yönlerini inceledik
19.09.2024 tarihli yazı 1245 kez okunmuştur.
Açık Tip Güç Şalterleri
Açık tip güç şalterleri; yüksek performans ihtiyacı gerektiren uygulamalarda aşırı akımlara karşı koruma sağlayan devre kesicilerdir. Düşük gerilim bobini, açtırma bobini, kapama bobini, motor mekanizması ve mekanik kilitleme aksesuarı ile kullanılabilir. Bu aksesuarlar sayesinde kontrol kabiliyetleri artar. Aksesuarlar hakkında detaylı bilgi edinmek için Sigma Elektrik’in katkılarıyla hazırlamış olduğumuz “Devre Kesicilerde Kullanılan Aksesuarlar” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Kontrol kabiliyetimiz ne kadar artsa da alternatif akımla çalışan kapalı bir elektrik sisteminde birçok farklı arıza gerçekleşebilir. Örneğin; çekilen akımın artmasıyla kablolarda ve cihazlarda aşırı ısınma, faz-faz, faz-toprak vb. arızadan doğan kısa devre akımları ve kaçak akımlar gibi sıralayabileceğimiz arıza türleri bütün arıza çeşitlerinden sadece birkaçıdır.
Çeşitli koruma elemanları bu arızalara cevap vermek zorundadır. Gerçekleşebilecek bu arızalarda sistemin en az hasarla enerjisi kesilip ya da belirli parçalarının izole edilip tekrar hızlı bir şekilde devreye alınması gerekebilir. Açık tip şalterler ise yüksek akım çekilen elektrik sistemlerinde bu arızalara cevap vermekle yükümlü devre elemanlarıdır. Genel anlamda, ana devre kesici görevi olarak besleme, dağıtım, kuplaj ve çıkış şalteri uygulama alanlarının yanında elektrik sistem ve ekipmanlarını aşırı yük akımları, kısa devre akımları, düşük gerilimlere ve toprak hatalarına karşı korumak için tasarlanmıştır.
Enerji merkezlerinden endüstriyel tesislere kadar fazlasıyla uygulama alanına sahip olan açık tip güç şalterleri elektrik tesisatlarını kısa devre, toprak hatası ya da aşırı yüklenmeden kaynaklanan yangın ve hasara karşı güvenle korumaktadır. Bu devre elemanını yüksek mekaniksel-elektriksel ömürleri, geniş çalışma sıcaklığı aralığı ve yüksek kısa devre kesme kapasiteleri vb özellikleri ile kullanıcılarına kompakt ve emniyetli bir koruma sunmaktadır. Açık tip şalterler; düşük gerilim bobini, açtırma bobini, kapama bobini, motor mekanizması ve mekanik kilitleme aksesuarı ile kullanılabileceğinden dolayı kontrol kabiliyetleri yüksek bir devre kesicidir. Açık tip şalterleri diğer devre kesici türlerinden ayıran temel özellik, ark söndürme ortamı olarak havanın kullanılmasıdır. Bir arıza meydana geldiğinde, açık tip şalter hava ile dolu bir hazne içinde bir ark oluşturarak ve ardından onu söndürerek akım akışını keser.
Açık tip güç şalterlerinin aşağıda belirtilen farklı fonksiyonları bulunmaktadır.
► Devreyi açma ve kapama fonksiyonu
► Aşırı yüklere karşı koruma fonksiyonu
► Kısa devre akımlarına karşı koruma fonksiyonu
► Toprak hatasına karşı koruma fonksiyonu
Sigma Açık Tip Güç Şalterleri TS EN 60947-2 standardı ve CE normlarında ihtiyaca göre sabit tip veya çekmeceli tip olarak üretilir. İstenildiğinde geniş aksesuar imkanı sayesinde düşük gerilim bobini, açtırma bobini, kapama bobini, motor mekanizması ve mekanik kilitleme kombinasyonu ile uzaktan açma, kapama, düşük gerilimde açma gibi fonksiyonlarda yerine getirilir.
Açık Tip Güç Şalterleri Çalışma Prensibi
Açık Tip Güç Şalterleri Nerelerde Kullanılır?
Ana giriş şalteri olarak genel elektrik sisteminin anahtarlamasında, korunmasında ve seçiciliğin sağlanmasında, trafoların, jeneratörlerin ve büyük güçlü motorların anahtarlamasında ve korunmasında, uygun aksesuarlarla birlikte iki güç kaynağı arası transfer uygulamalarında anahtarlama, mekanik kilitlemenin sağlanmasında ve korunmasında kullanılır.
Genel Uygulama Alanları
► Güç Dağıtım Sistemleri
► İmalat Endüstrisi
► Ticari Binalar
► Veri Merkezleri
► Yenilenebilir Enerji Sistemleri
Açık Tip Şalterde LSIG Koruması
Elektrik sistemlerinde oluşan arızaların hepsi yüksek akımdan kaynaklı olmak zorunda değildir. Oluşan arızaya göre devrenin enerjisinin kesilip kesilemeyeceği ya da arızanın devamlılık süresine göre enerjinin ne zaman kesileceğinin belirlenmesi çok önemlidir. Örneğin kaçak akım arızalarında 30-300mA gibi değerler enerji kesimi için makul olsa da kısa devre durumu için 25-50kA seviyesinde akım değerleri söz konusu olabilir. Ya da sistemden geçen nominal akıma göre o sistemin uzun süreli yüksek akım çekmesi sorunlara yol açabilir. Her sistem tasarlanmadan önce o sistemin yükü belirlenir ve buna göre bir koruma sistemi dizayn edilir. Haliyle sistemler arasında arıza olarak adlandırılabilecek akım değerleri de farklılık gösterir.
LSIG harfleri söz konusu olan açık tip şalterin hangi arızalara tepki verebildiğini gösteren bir nitelik kodlamasıdır. Harflerin anlamları şu şekildedir:
(L)ong Time Delay: Devre kesicide uzun süreli ters zaman gecikmeli aşırı akım koruması özelliğinin bulunduğunu gösteren harftir. Örneğin bu özellik sayesinde devreden geçen nominal akım değerinin 1.5 katına ulaşıldığında 15 ila 480 (15-30-60-120-240-480 saniye değerlerine ayarlanabilir.) saniye arasında açık tip şalterin enerjiyi kesmesini sağlar.
(S)hort Time Delay: Bu harf kısa süreli gecikmeli aşırı akım koruması özelliği içerdiğini belirtir. Örneğin bu özellik sayesinde devreden geçen nominal akım değerinin 8 katına ulaşıldığında 0.06 ila 0.35 (0.06-0.14-0.23-0.035 saniye değerlerine ayarlanabilir.) saniye arasında açık tip şalterin enerjiyi kesmesini sağlar.
(I)nstantaneous Tripping Delay: Devre kesicide ani kısa devre akımlarında açma özelliğinin bulunduğunu gösteren harftir.
(G)round Fault Delay: Devre kesicide toprak kaçak koruması bulunduğunu gösteren harftir. Örneğin bu özellik sayesinde ayarlanan toprak kaçak akım değerinin 1.1 katına ulaşıldığında 0.1 ila 0.4 (0.1-0.2-0.3-0.4 saniye değerlerine ayarlanabilir.) saniye arasında açık tip şalterin enerjiyi kesmesini sağlar.
Yukarıda verilen değerler ürünlere göre farklılık gösterebilir. Bu yazıda geçen değerler Sigma Elektrik’in “Açık Tip Güç Şalteri” dokümanından alınmıştır.
► 3 ve 4 kutuplu ürün çeşitliliği
► 80kA, 100kA ve 120kA kısa devre kesme kapasiteli
► 630A’den 6300A’e kadar anma akımı
► 1000 VAC çalışma gerilimi
► Çekmeceli tipler ile sistem enerjisini kesmeden bakım-onarım imkanı
► Faz gerilimleri ve faz akımlarını LCD ekran üzerinde izleme imkanı
► Hatanın gerçekleştiği faz bilgisini gösterme
► Akıllı kontrol ünitesi sayesinde geniş termik ayar seçiciliği sağlanır
► Komple seri için ortak ve çok geniş aksesuarlar kullanılır
► Akıllı kontrol modülü olmadan devre kesici bir anahtar gibi ayırıcı olarak işlev görebilir
► TS EN 60947-2 ve CE normlarına uygun üretim yapılmaktadır
► Çekmeceli, sabit tip ya da haberleşmeli, haberleşmesiz seçim imkanı vardır
Düşük gerilim bobini; enerji kesildiğinde veya uçlarındaki gerilim bobin anma değerinin %35 ile %70’i arasında olduğunda güç şalterini açtırır. Düşük gerilim bobininin yeniden enerjilenebilmesi için uçlarındaki gerilim anma geriliminin en az %85’i olmalıdır. Gecikmeli tip düşük gerilim bobini bobin üzerinde bulunan gecikme süresi sonunda çalışır. Dolayısıyla geçici gerilim düşmelerinin yaşandığı şebekelerde tercih edilir.
Açtırma bobini ON pozisyonundaki güç şalterini uzaktan açtırmaya yarar. Açtırma bobini anma değerinin %70 ile %110’u arasındaki değerlerde çalışır.
Kapama bobini motor mekanizması yay depolama enerjisini sağladıktan sonra şalterin on pozisyonuna alınmasını sağlar. Kapama bobini anma değerinin %85’i ile %110’u arasındaki değerlerde çalışır.
Motor mekanizması güç şalterinin kurma mekanizmasını kurarak şalteri kapamaya hazır hale getirir. Şalter kapatıldıktan sonra tekrar kurma mekanizmasını kurarak enerji depolar.
İki devre kesici arasında mekanik kilitleme yapılmak suretiyle devre kesicilerin aynı anda devreye alınması engellenir. Ağırlıklı olarak şebeke-jeneratör enversör sistemlerinde tercih edilir.
Standart normlara göre açık tip şalterler iki farklı şekilde üretilmektedir. Bunlardan bir tanesi sabit açık tip güç şalterleri, diğeri ise çekmeceli açık tip güç şalteridir. Çekmeceli açık tip güç şalterlerinde devre kesici çekmecenin kol yardımı ile itilmesi ya da çekilmesi suretiyle ana devreden ayrılabilmektedir. Böylelikle, bu şalter tipinde, değiştirme ve bakım işlemleri hızlı bir şekilde yapılabilmektedir. Çekmecenin üzerinde, açık tip devre kesici dört farklı konumda olabilir. Bu konumlar şu şekildedir:
Devrede Konumu: Yardımcı kontakların ve güç devrelerinin tamamı devrede olmaktadır.
Test konumu: Bu konumda güç devreleri ayrılmış durumdadır. Ancak yardımcı kontaklar devrededir. Aynı zamanda test işleminin yapıldığı konumdur.
Ayrılmış Konumu: Yardımcı kontaklar ile birlikte güç devreleri tamamen ayrılmıştır.
Çıkarılmış Konumu: Güç devreleri ve yardımcı kontaklar tamamen ayrılmıştır. Kesicinin çekmecesinden alınabileceği pozisyondur.
Sabit açık tip güç şalterleri ile çekmeceli tip açık güç şalterleri arasında koruma özellikleri açısından herhangi bir fark yoktur. Çekmeceli tip güç şalterlerinde ana gövde ile çekmece kasası kol yardımıyla çekilerek birbirinden kolayca ayrılır ve sistemdeki bakım onarım işlemleri kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleşir. Ayrıca çekmeceli tip açık güç şalterleri test moduna alınarak sistem enerjisiz kalmadan fonksiyonlarının kontrolü ve şalterin bakımı sağlanır.
►İlginizi Çekebilir: Otomatik Transfer Şalterlerinde 3 Faz Hassasiyetinin Önemi | Sigma Elektrik
Neden Sigma Açık Tip Şalter Kullanılmalı?
► 3 ve 4 kutuplu ürün çeşitliliği
► 80kA, 100kA ve 120kA kısa devre kesme kapasiteli
► 630A’den 6300A’e kadar anma akımı
► 1000 VAC çalışma gerilimi
► Çekmeceli tipler ile sistem enerjisini kesmeden bakım-onarım imkanı
► Faz gerilimleri ve faz akımlarını LCD ekran üzerinde izleme imkanı
► Hatanın gerçekleştiği faz bilgisini gösterme
► Akıllı kontrol ünitesi sayesinde geniş termik ayar seçiciliği sağlanır
► Komple seri için ortak ve çok geniş aksesuarlar kullanılır
► Akıllı kontrol modülü olmadan devre kesici bir anahtar gibi ayırıcı olarak işlev görebilir
► TS EN 60947-2 ve CE normlarına uygun üretim yapılmaktadır
► Çekmeceli, sabit tip ya da haberleşmeli, haberleşmesiz seçim imkanı vardır
Açık Tip Güç Şalterlerinde Kullanılan Sigma Elektrik Aksesuarları
Düşük Gerilim Bobini
Düşük gerilim bobini; enerji kesildiğinde veya uçlarındaki gerilim bobin anma değerinin %35 ile %70’i arasında olduğunda güç şalterini açtırır. Düşük gerilim bobininin yeniden enerjilenebilmesi için uçlarındaki gerilim anma geriliminin en az %85’i olmalıdır. Gecikmeli tip düşük gerilim bobini bobin üzerinde bulunan gecikme süresi sonunda çalışır. Dolayısıyla geçici gerilim düşmelerinin yaşandığı şebekelerde tercih edilir.
Açtırma Bobini
Açtırma bobini ON pozisyonundaki güç şalterini uzaktan açtırmaya yarar. Açtırma bobini anma değerinin %70 ile %110’u arasındaki değerlerde çalışır.
Kapama Bobini
Kapama bobini motor mekanizması yay depolama enerjisini sağladıktan sonra şalterin on pozisyonuna alınmasını sağlar. Kapama bobini anma değerinin %85’i ile %110’u arasındaki değerlerde çalışır.
Motor Mekanizması
Motor mekanizması güç şalterinin kurma mekanizmasını kurarak şalteri kapamaya hazır hale getirir. Şalter kapatıldıktan sonra tekrar kurma mekanizmasını kurarak enerji depolar.
Mekanik Kilitleme
İki devre kesici arasında mekanik kilitleme yapılmak suretiyle devre kesicilerin aynı anda devreye alınması engellenir. Ağırlıklı olarak şebeke-jeneratör enversör sistemlerinde tercih edilir.
Çekmeceli Açık Tip Güç Şalterleri
Standart normlara göre açık tip şalterler iki farklı şekilde üretilmektedir. Bunlardan bir tanesi sabit açık tip güç şalterleri, diğeri ise çekmeceli açık tip güç şalteridir. Çekmeceli açık tip güç şalterlerinde devre kesici çekmecenin kol yardımı ile itilmesi ya da çekilmesi suretiyle ana devreden ayrılabilmektedir. Böylelikle, bu şalter tipinde, değiştirme ve bakım işlemleri hızlı bir şekilde yapılabilmektedir. Çekmecenin üzerinde, açık tip devre kesici dört farklı konumda olabilir. Bu konumlar şu şekildedir:
Devrede Konumu: Yardımcı kontakların ve güç devrelerinin tamamı devrede olmaktadır.
Test konumu: Bu konumda güç devreleri ayrılmış durumdadır. Ancak yardımcı kontaklar devrededir. Aynı zamanda test işleminin yapıldığı konumdur.
Ayrılmış Konumu: Yardımcı kontaklar ile birlikte güç devreleri tamamen ayrılmıştır.
Çıkarılmış Konumu: Güç devreleri ve yardımcı kontaklar tamamen ayrılmıştır. Kesicinin çekmecesinden alınabileceği pozisyondur.
Sabit Açık Tip Güç Şalterleri İle Çekmeceli Açık Tip Güç Şalterleri Arasındaki Fark Nedir?
Sabit açık tip güç şalterleri ile çekmeceli tip açık güç şalterleri arasında koruma özellikleri açısından herhangi bir fark yoktur. Çekmeceli tip güç şalterlerinde ana gövde ile çekmece kasası kol yardımıyla çekilerek birbirinden kolayca ayrılır ve sistemdeki bakım onarım işlemleri kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleşir. Ayrıca çekmeceli tip açık güç şalterleri test moduna alınarak sistem enerjisiz kalmadan fonksiyonlarının kontrolü ve şalterin bakımı sağlanır.
Sigma Açık Tip Güç Şalterleri Sağladığı Avantajlar
Pano Üreticileri için;
► Sadece ön kapağın çıkarılması ile kolay aksesuar montaj imkanına sahiptir.
► Montaj, bağlantı baralarına herhangi bir delik açmadan doğrudan sağlanabilir.
► Açık tip şalterler ortak aksesuarlar ve tek tip ebatlara sahip olması panellerin daha hızlı üretilip teslim edilmesini sağlar ve böylece üretim alanı verimliliğini artırmaya yardımcı olur.
Endüstriyel Kullanıcılar için;
► Kasa tasarımı bakım gerektirmeden işletmelerde yüksek dayanıklılık ve uzun ömür imkanı verir.
► Akıllı kontrol ünitesi sayesinde termik açma ve manyetik açma akımları geniş aralıklarda seçilip ayarlanabilir.
► Aşırı yük alarmı ve bağımsız LED göstergeleri hata tanımlamayı kolaylaştırır.
► Yüksek emniyetli mekanik kilit sistemine sahiptir.
Tasarımcılar için;
► Kesiciler için IEC 60947-2’ye ve ayırıcılar için IEC60947-3 uluslararası standartlara uygun olarak üretilmektedir.
► Aksesuarlar basit bağlantı şemaları ile projelendirmede ve pano içi tasarımda hız kazandırır.
► Tasarım süresini hızlandırmak için hazır çizimler ve kapsamlı dokümantasyon imkanı mevcuttur.
Sigma Elektrik "Açık Tip Güç Şalterleri" Kataloğu'nu İncelemek İçin Tıklayınız.
Kaynak
YORUMLAR
Aktif etkinlik bulunmamaktadır.
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı
- Röle ve Trafo Merkezi Testlerinin Temelleri | Webinar
- Chint Elektrik Temel DIN Ray Ürünleri Tanıtımı
- Sigma Termik Manyetik Şalterler ile Elektrik Devrelerinde Koruma
- Elektrik Panoları ve Üretim Teknikleri
- Teknik Servis | Megger Türkiye
- Güneş Enerji Santrallerinde Yıldırımdan Korunma ve Topraklama
- Megger Türkiye Ofisi
ANKET