Çernobili Robotlar Temizleyecek!

Çernobil faciası sonucunda ortaya çıkan nükleer atık, olayın yaşandığı günden itibaren temizlenemedi. Bu problem karşısında bilim insanları, nükleer atığı temizlemek amacıyla robotların kullanılması fikri üzerinde çalışıyor. Detaylar haberimizin devamında.

A- A+

03.12.2020 tarihli yazı 8203 kez okunmuştur.

1986 yılında Çernobil Nükleer Santralindeki 4 numaralı reaktörde gerçekleşen patlama sonucunda eriyen nükleer çekirdeğin üzeri NSC (New Safe Confinement) adı verilen çelik kontrüksiyon ile kapatıldı. Ancak hızlı bir şekilde yapılan bu kaplama; zaman içinde zorlu hava koşulları nedeniyle aşındı, metal bölümler büyük ölçüde paslanırken çatıda delikler oluştu. Hatta bu kaplamanın günün birinde çökme ihtimali olduğu bile dillendirildi. Konstruksiyon altında, 30 ton yüksek derecede kirlenmiş toz, 16 ton uranyum ve plütonyum ve 200 ton radyoaktif lav bulunuyor. Patlamadan sonraki 10 yıl içinde kontruksiyon yavaş yavaş bozuldu.

►İlginizi Çekebilir: Çernobil, Güneş Enerji Santrali Olarak Faaliyete Geçirildi

Reaktör 4’ten kalan zararlı atıkların güvenli bir şekilde alınması gerekiyor. Bu noktada robotlar, NSC bölgesine gönderilerek insanların karşılaşabileceği olası tehlikelerden korunma fırsatı sağlayacak fikir üretildi. Birleşik Krallık Atom Enerjisi Kurumu'na ait Spot adı verilen robot, Nükleer Robotik ve Yapay Zeka (RAIN) girişimi ve Ulusal Nükleer Robotik Merkezi'nin yardımıyla Rusya'ya götürüldü. Spot, “mapping payload” adı verilen haritalama sistemine ek bir radyasyon sensörü ile donatıldı. Ayrıca robota, gama radyasyonunu ölçen bir sayaç da eklendi. Bu projede görevli olan Bristol Üniversitesindeki araştırmacı Megson Smith: "Çernobil santralinin ön duvarından çıkan radyasyonun bir haritasını çıkardık." dedi.

Paletli veya tekerlekli bir robot kullanmak yerine ayaklı robot kullanmalarındaki sebep, NSC içinde toz radyoaktif bulunması ve her yüzeye bulaşmasından dolayı yüzey alanını küçültmek istemeleridir. Megson Smith: "Malzemeyi almayı en aza indirmek istiyoruz, bu nedenle toplam temas yüzey alanını dikkate alıyoruz.Tekerlekli veya paletli bir sistem yerine ayaklı bir sistem kullanıyorsanız çok daha az yer kaplarsınız ve çevreyi çok daha az rahatsız edersiniz." sözlerini aktardı. Spotun çevik olması , merdivenlere ve diğer yapılara tırmanabilmesi güzeldir ancak paletli araçlar da bunları yapabilir.

►İlginizi Çekebilir: Dünyanın En Büyük Faciası Çernobil'in Kontrol Odası Turizme Açıldı

Bu durumda, Çernobil’de çalışacak olan ayaklı robotu seçmenin birinci sebebi, robotun temas ettiği alanın en az olmasını sağlamaktır. Şu anda Çernobil’de, radyasyonun olduğu bölgelerde rutin olarak haftalık ölçümler görevli kişiler tarafından yapılmaktadır.Bu durum insanları riske atmaktadır. Spot veya benzeri bir robot, bu görevi insanlardan devralabilir. Daha tehlikeli alanlara gelince Megson Smith “Spotun gerçekte neler yapabileceği konusunda pek çok belirsizlik var” dedi.

Bu kirli ortamlara girmeleri için robotların inanılmaz derecede radyasyona dayanıklı olmaları gerekir. Robotları radyasyona dayanıklı hale getirmek zordur. Kapsamlı testler ve sağlamlaştırma olmadan Fukushima'da bulunan birçok robotta olduğu gibi arızalar meydana gelebilir. Megson Smith, Fukushima'da robotların başarısız olmasını önlemek için tekrar tekrar standartlarını yükseltmek zorunda kaldıkları "robot mezarlığı" olarak bilinen belirli bir bölüm olduğunu söylüyor. Megson Smith bununla ilgili, "Spot'la ilgili endişelendikleri şey, Spot’un dayanma gücü nedir? Hangi bileşenler başarısız olur ve bunu güçlendirmek için ne yapabiliriz? Şu anda bu soruların bazılarını çözmek amacıyla Boston Dynamics'e başvuruyoruz.” dedi.

Megson Smith, robotların şiddetli radyasyon altında ne kadar dayanıklı olduğuna dair az miktarda test yapıldığını söyledi, buna nispeten yakın zamanda Megson Smith “ Eğer bir robot sisteminin zayıf noktaları üzerine çalışma yaparsak, problemin kaynağını bulabilir miyiz, bunları yeniden tasarlayabilir miyiz veya en azından ne zaman başarısız olmaya başladıklarını anlayabilir miyiz?” diye ekledi.

Kısa vadede Spot’un görevi, tamamen otonom bir şekilde radyasyon haritalaması yapmaktır.Megson Smith “Sonuç olarak Çernobil'in temizlenmesi gerekiyor. Çernobil için uzun vadeli plan bu. Bunu yapmak için önce her şeyi anlamanız gerekir. Çernobil nükleer santralinin insanların giremeyeceği alanları olduğundan, bu çevresel tanımlamaları yapmak için Spot gibi robotlara ihtiyacımız olacak."dedi.

Kaynak:

► spectrum.ieee.org
► SYFY wire

Yazar: Akif Akın