Mühendis Olmasaydı |
Haberleşme Mühendisliği

Nedir haberleşme mühendisliği? Haberleşme mühendisi olmasaydı ne olurdu, hayatımızda ne gibi şeyler eksik olurdu ? Bu yazımızda haberleşme mühendisliği ve geçmişten günümüze kadar haberleşme alanında yapılmış büyük icatlardan bahsedeceğiz. Ayrıntılar haberimizin devamında.

A- A+

05.12.2014 tarihli yazı 10537 kez okunmuştur.

İlk olarak haberleşme mühendisliği nedir sorusunu yanıtlayalım. Haberleşme mühendisliği temel olarak telekomünikasyon, işaret işleme ve elektromanyetik uygulamalarla ilgilenen mühendislik dalıdır. Haberleşme mühendisleri daha çok telekomünikasyon sektöründe GSM (Global System for Mobile), 4G (4rd Generation), LTE (Long-Term Evolution) vb. konular üzerine çalışırlar. İşaret işleme ise daha çok matematik ile ilgili olup elektriksel işaretlerin yorumlanıp belli algoritmalarla işlevsel hale getirilmesiyle ilgili bir alandır. Elektromanyetik alanı ise antenler, tıp elektroniği ve daha çok matematik ve fizikle ilgili bir bilim alanıdır.

İkinci olarak haberleşme mühendisi olmasaydı ne olurdu sorusuna bakarsak bugüne kadar haberleşme alanında yapılan icatlara bakmamız yeterli olacaktır. Bu icatların çoğu çok eski zamanlarda bulunmasına rağmen o zamanlar adı henüz konmamış bir mühendislik olan haberleşme mühendisliğinin birer ürünüdür aslında. Haberleşme mühendisliği olmasaydı bu icatlar yapılamaz veya başka bir ihtimalle de zaman içinde gelişemezdi. Yani bu durumda Alexander Graham Bell'i de o zamanların bir haberleşme mühendisi kabul edebiliriz.

► Telgraf

1830'lu yıllarda haberleşmek için gerekli tüm öğeler hazırdı. Elekrik akımı, elektromanyetizma gibi kavramlar biliniyordu ancak birilerinin bu öğeleri birleştirip haberleşmeyi sağlayacak sistemi oluşturması gerekiyordu. İlk olarak 1830'da Amerikalı Joseph Henry teller vasıtasıyla elektrik akımını uzağa taşımayı başardı. Daha sonra asıl mesleği ressam olan Samuel Mors'a bir yolculuk esnasında tesadüfen tanıştığı bir yolcu elektromıknatıstan bahsetti.

Mors'un daha önce de telgraf üzerine çalışmaları vardı ve bunun üzerine elektromıknatısa yoğunlaştı. 1835 yılında Mors ilk elektromıknatıslı telgrafı yaptı. Ancak bu haberleşme sistemini kullanmak için iki tarafın da anlayacağı bir kodlama sistemi oluşturulması gerekiyordu. Mors bunu da hallederek nokta ve çizgilerden oluşan bir kodlama sistemi oluşturdu. Daha sonra bu sistem tüm dünyada kabul edilerek Mors Alfabesi olarak anılmaya başlandı.

► Telefon

Günümüzün şüphesiz en büyük haberleşme aracı olan telefonun ilk ve en basit halini 1876 yılında Alexander Graham Bell icat etmiştir. Bell sesin titreşimini elektrik sinyali şeklinde bir telden iletip iletemeyeceğini düşünüyordu. Bunun için diyafram denilen bir alet tasarladı. Diyafram, elektrik akımı oluşturan çok küçük değişimlere tepki verecek ve konuşmayla titreşim meydana getirebilecek kadar ince bir tabakaydı. Bu tabakanın tam orasına da diyafram ile birlikte hareket eden manyetik olan bir zar koydu.

Sesin titreşimi ile meydana gelen değişmeler, alıcı merkeze gittiğinde, alıcının diyaframında titreşimlere sebep olup sinyalleri tekrardan sese dönüştürüyordu.

► Photophone

Photophone (sonradan alternatif olarak radiophone denilmiştir) Bell'in kendisinin en büyük icadı kabul ettiği sesin radyo dalgaları ile kablosuz aktarımını sağlayan başka bir haberleşme aracıdır. 1880'de icat edilen photophone kablosuz haberleşmenin temelini oluşturur. Photophone'un telefon ile çalışma prensibi benzerdir. Telefon iletken kablolar üzerinde taşınan module edilmiş elektriği temel alırken, photophone kablosuz aktarımı sağlayan module edilmiş ışığı temel alır.

► Anten

Antenler, boşlukta yayılan elektromanyetik dalgaları toplayarak bu dalgaların iletim hatları içerisinde yayılmasını sağlayan (alıcı anten) veya iletim hatlarından gelen sinyalleri boşluğa dalga olarak yayan (verici anten) cihazlardır. GSM, wireless, radyo ve TV yayınları, kablosuz anons sistemleri, telsizler, radarlar, bluetooth cihazları gibi uzun ya da kısa mesafe erişimli tüm sistemler birer anten sistemine sahiptir. İlk anten örneklerini Heinrich Hertz 1888 yılında James Clerk Maxwell'in teorisi olan elektromanyetik dalgaların varlığını kanıtlamak amacıyla yapmıştır.

►Haberleşme Uyduları

Uyduları kullanarak haberleşme fikri ilk olarak ünlü İngiliz bilimadamı ve bilim kurgu yazarı Arthur C. Clarke tarafından 1945'te ortaya atılmıştır. Dünyanın iyonosfer tabakasının yüksek frekanslı radyo ve TV dalgalarını yansıtmaması nedeniyle bu dalgalar yapay haberleşme uyduları aracılığıyla uzaklara iletilir. Ayrıca karasal iletişim ağının ulaşamadığı uzak mesafe kıtalar ve hareketli deniz ve hava araçlarıyla iletişim sağlamak için de uydular kullanılır.

Dünyanın çevresinde dolanan haberleşme uyduları, yerden aldıkları sinyalleri yansıtarak (pasif uydu) ya da bir röle istasyonu gibi güçlendirerek (aktif uydu), yeniden dünyaya gönderirler. Günümüzde, haberleşme uyduları ağıyla (INTELSAT) çok hızlı ve yoğun bir haberleşme yapılabilmekte, örneğin birbirinden binlerce kilometre uzaktaki insanlar, televizyonları başında aynı anda olimpiyat yarışmalarını izleyebilmekte ya da kıtalar arasında aynı anda binlerce telefon görüşmesi gerçekleştirilebilmektedir.

Haberleşme Mühendisi Olmasaydı?

İlk insanlar uzak mesafelerden haberleşmeye duman ve güvercinleri kullanarak başlamışlardır. Daha sonrasında düşünenen, araştıran, deney yapan insanlar, bilimi ve deneyi bir araya getirerek çeşitli icatlar yapmışlardır. Bu icatlar zamanla gelişmiş ve her bir bilim insanı çıtayı biraz daha yükselterek bilim dünyasına bir çok şey kazandırmıştır. Günümüzde ise bu bilgileri temel alan haberleşme mühendisleri teknolojinin de gelişmesiyle haberleşme alanında devrim yaratan buluşlara imza atmışlardır. Bu durumda dünya çapında hatta evrende bile mesafe denen kavramın pek de önemi kalmamıştır. Görüldüğü gibi bu buluşların hepsi haberleşme mühendislerinin birer ürünüdür. Hatta bu gün bu yazıyı bu şekilde okuyabiliyorsanız, haberleşme mühendisleri ve daha bir çok mühendisler sayesinde olduğunu hatırlayalım.

Tüm mühendis ve mühendis adaylarımızın Dünya Mühendisler Günü kutlu olsun :)

Kaynak:

►Wikipedia