Koruma Sistemlerinde Seçicilik - 3. Bölüm |
ElektrikPort Akademi
Elektrik tesislerinde korunan ekipmanlarda hata oluştuğunda, ayarlanan değerlerin üstünde değer alan röleler işletmeye girer ve bu durumda korunması istenen sisteme bağlı kontaklar dizisi açılıp veya kapanarak hatalı bölümün devre dışı olması sağlanır. Bu bölümde, Yönlü Koruma Seçiciliği, Diferansiyel Koruma Seçiciliği ve Kombine Seçiciliğini ele alacağız. Detaylar yazımızın devamında..
4. Yönlü Koruma Seçiciliği
Gözlü güç sistemlerinde, her iki taraftan beslenen hatlarda, hata akımının akış yönüne duyarlı olan bir koruma ünitesi gereklidir. Hata yerini seçici olarak belirleme ve hatalı kısmı ayırmak için yönlü aşırı akım koruma üniteleri kullanılır.
İşletme tarzı
Şekil 1: Yönlü koruma seçiciliği
Şekilde görüldüğü gibi akım yönüne göre rölenin hareketleri farklıdır. Koruma ünitesinin çalışma sistemi aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.
Şekil 2: Yönlü koruma sisteminin çalışması
D1 ve D2 kesicileri baradan kabloya akım akışı halinde aktif hale gelen yönlü koruma üniteleri ile donatılmıştır.
⇒1 noktasında hata meydana geldiğinde sadece D1 ünitesi aktif hale gelir. D2 ünitesi akım yönünü algıladığından D2 ünitesi hatayı algılamaz. Sadece D1 ünitesi açtırma yaptırır.
⇒2 noktasında hata meydana gelmesi durumunda her iki durumda hata algılanmaz ve D1 ,D2 kesicileri kapalı kalır. Diğer koruma üniteleri baraya koruma açtırması yaparlar
5. Diferansiyel Koruma Seçiciliği
Bu koruma üniteleri aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi güç sisteminin her iki ucundaki giriş ve çıkış akımlarının karşılaştırılma esasına dayanır.
Şekil 3: Diferansiyel koruma prensip şeması
Korunan bölgede hata meydana geldiğinde giriş ve çıkış akımları arasında farklılıklar görülür. Bu akım farkından dolayı diferansiyel koruma ünitesi harekete geçer ve bu koruma ünitesi korunan bölgenin dışında meydana gelen hatalara karşı hassas olmadığından diferansiyel koruma yapısı itibarıyla seçici bir korumadır.
Diferansiyel korumanın düzgün çalışması ve dış hatalardan dolayı yanlış açma yapmaması ve şebeke davranışından etkilenmemesi için her iki uçtaki akım transformatörleri özel boyutlandırılır.
Aşağıda belirtilen nedenlerden dolayı diferansiyel koruma sistemi hata olmadığı halde yanlış açma yapar.
Transformatorun mıknatıslama akımı. Özellikle transformatoru devreye alırken akım darbeleri meydana getirir.
Hat kapasitif akımları . Özellikle nötrü yalıtılmış veya yüksek direnç üzerinden topraklanmış şebekelerde şebekenin herhangi bir yerinde toprak hatası oluştuğunda ortaya çıkar.
Akım transformatorlarının farklı satürasyona uğraması sonucu ortaya çıkan durumdur.
Diferansiyel koruma sistemlerinde yukarda sayılar nedeniyle hatalı açmayı önlemek ve stabil çalışmayı sağlamak için iki metod vardır.
►Yüksek empedanslı diferansiyel koruma ünitesi kullanmak. Aşağıda şekilde görüldüğü gibi diferansiyel röle seri olarak stablizasyon direncine bağlanır.
Şekil 4: Diferansiyel koruma çalışma şekli
Avantajları
►Koruma anı açma olarak gerçekleştirilebilir.
Dezavantajları
►Tesis edilme maliyeti yüksektir.
►Aşırı akım koruması tarafından desteklenmelidir.
Uygulama
Yüksek güç değerlerine sahip önemli motorlar,generatorlar,transformatorlar,baralar, kablolar ve hatlar için kullanılırlar.
6. Kombine Seçici Sistemler
Şekil 5 : Kombine seçici sistemler
Şekilde görüldüğü gibi
►Akım karakterli seçicilik A1 ve B koruma üniteleri arasında,
►Zaman karakterli seçicilik A2 ve B üniteleri arasında,
►A tarafındaki ünite B de bulunan ünite için destek ünitesidir.
Kaynak:
► Turgut ODABAŞI / Elektrik Müh. - Elektrik Tesisat Mühendisleri Derneği
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Nasıl Dönüşür I Elektrik 4.0
- Nasıl Dönüşür I Fosil Yakıt
- Nasıl Dönüşür I Kompost
- Sigma DIN Rayı Çözümleri: Ürün Portföyü, Teknik Özellikler ve Kullanım Alanları
- Denizcilik Endüstri Uygulamaları ve Servis Bakım Süreçleri
- DrivePro Yaşam Döngüsü Hizmetleri
- Batarya Testinin Temelleri
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı