DC Motorların 4 Türü ve Özellikleri

DC motorlar, direkt ya da dişli kutularıyla sistemlerde kolaylıkla kullanılabilmeleri nedeniyle yaygın kullanılan motor çeşididir. Bu motorlar, bağlantı şekillerine göre 4 farklı tipte incelenmektedir. DC motorların bağlantı şekilleri ve bu bağlantıların neden olduğu karakteristik özellikleri sizler için derledik.

A- A+

26.08.2016 tarihli yazı 58062 kez okunmuştur.

DC motorların uyartım ve endüvi sargıları olmak üzere iki temel elektrik öğesi vardır. DC gerilim uygulandığında kollektör ve fırçalar ile endüvi sargılarına gerilim iletilir. Küçük DC motorlarda kalıcı mıknatıslar stator için kullanabiliyorken, endüstriyel uygulamalarda kullanılan büyük motorlarda stator bir elektromıknatıtır. Kuzey ve güney kutuplarından oluşan stator sargılarına gerilim uygulandığında elektromıknatıs görevi görür ve elde edilen manyetik alan durağandır. Açıklama kolaylığı için stator aşağıdaki gibi kalıcı mıknatıslar ile temsil edilmektedir.

►İlginizi Çekebilir: Manyetik Motor Teorisi Nedir?

1) Sabit Mıknatıslı Motorlar

Sabit mıknatıslı motorlarda alan akısını sağlamak için sabit bir mıknatıs kullanılır. Bu motorlarda mükemmel bir başlangıç torku ile iyi hız ayarı vardır. En büyük dezavantajları yük miktarının sınırlı olmasıdır. Bu nedenle sabit mıknatıslı motorlar, düşük beygir gücü gerektiren uygulamalarda kullanılmaktadır. Bir diğer dezavantajı ise nominal tork değerinin %150’si ile sınırlı olmasıdır. Yüksek torklarda sabit mıknatıslar demanyetizasyona uğrayarak mıknatıslık özelliğini yitirmektedir.

2) Seri Motorlar

Seri motorlarda, uyartım sargısı ile endüvi sargısı seri bağlanır. Uyartım sargısı, endüvi akımını taşıyabilmek için büyük bir telin döndürülmesi ile sarılır.

Ancak seri motorlarda hız, sabit ve tam yük arasında değişim gösterir. Sabit hız gereken değişken yüklü sistemlerde kullanımı uygun değildir. Ayrıca yüksüz durumda seri motorlar bozulabilmektedir. Bu nedenle seri bağlantılı motorlarda yükün bağlı olması tavsiye edilir.

3) Şönt (Paralel) Motorlar

Şönt motorlarda, uyartım sargısı ile endüvi sargısı paralel bağlanır. Şönt motorlar iyi bir hız regülasyonu sunmaktadır. Uyarma sargısı ve endüvi sargısı ayrı veya aynı kaynağa bağlı olabilir. Şönt motorların en önemli avantajı, değişken hızlı uygulamalarda kullanılabilmesidir. Ayrıca ters yönde dönmenin gerektiği durumlarda basitleştirilmiş bir kontrol sunar.

►İlginizi Çekebilir: DC Motorlar Nasıl Çalışır?

4) Kompunt Motorlar

Hem seri hem paralel bağlantıya sahip olduğu için bileşik motor da denilmektedir. Seri bağlantı daha iyi bir başlangıç torku sunarken, paralel bağlantı daha iyi hız regülasyonu sunar. Ancak değişken hızlı uygulamalarda kontrol sorunlarına neden olabilir ve dört kardranlı sürücülerde kullanılmaz.