Işığa Duyarlı Devre Elemanları
Işığa Duyarlı devre elemanları, ışık miktarındaki değişime göre akım veya voltaj geçişi sağlayan devre elemanlarıdır. Detaylar yazımızın devamında.
1) LDR (Fotodirenç, Light Dependent Resistance )
Şekil 1: LDR örnekleri - LDR Yapısı - Devre Bağlantısı
LDR’ler CdS (kadminyum sülfür), CdSe (kadminyum selinür), selenyum, germanyum ve silisyum gibi ışığa duyarlı maddelerden üretilmektedir. LDR yapımında kullanılan bu maddelerin oranı algılayıcının hassasiyetini, duyarlılığını ve algılama süresini etkilemektedir. Yüzeye gelen ışığı daha iyi algılama ve net odaklanmasını sağlamak için yüzeye cam veya plastik kaplama yapılır. Gece lambası, flaşlı fotoğraf makinesi, tıbbı cihazlarda vs. kullanılır.
2) Fotodiyotlar (Photodiode, Işığa Duyarlı Diyot)
Şekil 2: Fotodiyot Yapısı
Şekil 3: Fotodiyot Örneği
3) Foto Transistor
Üzerine düşen ışığın şiddetiyle orantılı olarak iletkenliği değişen transistördür. Beyz ucuna gelen ışık ile iletime geçerek kollektör – emiter arasında akım geçişi olur. Fotodiyottan farklı olarak üzerine düşen ışık şiddeti ile akım yükseltme işleme yapılır.
C-B bacakları arasına konulan foto diyot ile foto transistor oluşturulur. Işığın odaklanmasını sağlamak için beyz ucuna mercek konulmuştur. Üç bacaklı ve iki bacaklı şekilde üretilen foto transistörlerde üç bacaklı fototransistörün mercek kısmı siyah boya ile boyanırsa normal transistör gibi çalışır. Diğer bir durum da beyz bacağı da devreye bağlanırsa hem ışık hem de devreden gelen akım ile C-E arasında geçen akımda değişimler söz konusu olur. Kullanım bakımından 2 bacaklı foto transistörler daha kullanışlıdır. Uzaktan kumanda devrelerinde, alarm sistemlerinde vs. kullanılır.
Şekil 4: Foto Transistör ve Sembolü
4) Darlington Foto Transistor
Normal transistör ve foto transistörün arka arkaya bağlanması ile oluşturulur. Böylece daha hassas foto transistör elde edilmiş olur.
Şekil 5: Darlington Foto Transistor Sembolü ve Devre Şeması
5) Foto Tristör (LASCR)
G ucuna gelen ışık ile anot ve katot arasında akım geçmeye başlar. Tek yönlü akım geçişi olur. Uygulamalarda az tercih edilir.
Şekil 6: Fototristör Sembolü
6) Foto Triyak
G ucuna gelen ışık ile anot ve katot arasında akım geçmeye başlar. İki yönlü akım geçişi olur. Uygulamalarda az tercih edilir.
Şekil 7: Foto Triyak Sembolü
► İlginizi Çekebilir: Transistörler Nasıl Çalışır?
Foto Elektrik Devre Elemanları Uygulamaları
LDR ile Karanlıkta ve Aydınlıkta Çalışan Devre
Opamp ile LDR Devresi
Devrede LDR’ye ışık geldiğinde geçen akım pot ve direnç üzerinde düşen gerilimi arttırır. Pot ile hassasiyet ayarı yapılır. Op-amp'ın 3 numaralı (+) girişinin gerilimi 2 numaralı (-) girişin geriliminden büyük olduğunda 741 çıkış vererek transistör tetiklenir. Ldr’den ışık kesildiğinde Opamp iletimi keser.
Foto transistör devresi
Darlington bağlanmış transistörler ile hassas ölçüm yapılmaya çalışılmıştır. Beyz üzerine düşen akım ile foto transistör tetiklenmiştir. Aydınlık olunca iletime geçen 1. transistör, ledlerin bağlı olduğu 2. transistörü kesime götürür ve ledler söner. Karanlıkta çalışan bu devre, gece lambası olarak kullanılabilir.
Kaynak:
►İTÜ Ders Notları
►Wikipedia
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Nasıl Dönüşür I Elektrik 4.0
- Nasıl Dönüşür I Fosil Yakıt
- Nasıl Dönüşür I Kompost
- Sigma DIN Rayı Çözümleri: Ürün Portföyü, Teknik Özellikler ve Kullanım Alanları
- Denizcilik Endüstri Uygulamaları ve Servis Bakım Süreçleri
- DrivePro Yaşam Döngüsü Hizmetleri
- Batarya Testinin Temelleri
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı