elektrik port üyelik servisleri elektrik port üyelik servisleri

Kontrol ve Yardımcı Devrelerde Elektriksel Güvenlik

Makinelerde ve elektrik tesisatlarında giderek artan sağlık ve güvenlik gereklilikleri, insanları ve makineleri olası tehlikelere karşı korumak için kapsamlı önlemler alınmasını gerektirmektedir. Örneğin, bir kontrol devresindeki izolasyon kaçakları, bir makinenin tehlikeli düzeyde problem yaşamasına neden olmamalıdır. Eğer yüksek enerji sürekliliği gereksinimi varsa, sistem tipinin seçimi ve koruyucu önlemlerin tedbiri gibi hususların dikkate alınması uygun olacaktır. Makalede hem ilgili normlar hem de pratik gereklilikler açıklanmıştır.



A- A+
05.01.2018 tarihli yazı 13098 kez okunmuştur.

Makinelerin, elektrik sistemlerinin ve insanların güvenliği söz konusu olduğu sürece, IT sistem en yüksek avantajları sunmaktadır. IT sistemler birçok farklı enerji sisteminde giderek artan bir şekilde kullanılmaktadır.


Güvenlik Hedefleri


Bir izolasyon kaçağı, nedeninden bağımsız olarak, personel için hayatı tehdit eden bir tehlike, elektrik enerjisinin devamlılığı ve ekipmanların tümü için bir tehlike arz eder. Bu nedenle, sistem türünün seçimi (TN, TT ve IT sistemleri) ve ilgili koruyucu tedbirler konusunda özellikle aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır;

  İzolasyon kaçakları olasılığı
  Gerekli temel koruma ve kaçak koruması
  Elektrik enerjisinin sürekliliği
  Teknik ve ticari hususlar
  İkincil etkiler konusunda mevcut tecrübe (yangın, kaçak masrafları, vb.)
 

► İlginizi Çekebilir: Enerji Yönetimi ve Sayaç Otomasyonu

Elektrikli makinelerde bu hususlar kontrol ve yardımcı devrelerin yanı sıra ana devrelerle de alakalıdır. Ana devrelerde, konu elektrik çarpmasına karşı daha çok koruma ile alakalı iken, personelin korunmasının yanı sıra yangının önlenmesi kontrol ve yardımcı devrelerde önemli bir rol oynar. Özellikle de 50V AC / 120V DC’lik izin verilen temas geriliminin altındaki gerilimlerde söz konusudur.


Yardımcı ve Kontrol Devreleri


DIN VDE 0100-557 (VDE 0100-557)’de kontrol devreleri ve yardımcı devreler arasında bir fark oluşturulmuştur. Buna göre, bağımsız bir standart yoksa bu standart her zaman uygulanacaktır. Buna göre, DIN VDE 0100-557 (VDE 0100-557) aşağıdakilerde uygulanmayacaktır.

► Makinelerin elektrikli ekipmanları:
DIN EN 60204 (VDE 0113) serisi standartlar;

Kamuya sağlanan elektriğin temini ve işlenmesi için kurulan tesisat ve ekipmanlar:
DIN VDE 0800-1 (VDE 0800-1) ve DIN VDE 0804 (VDE 0804);

► Fırınlar için elektrikli ekipmanlar:
DIN EN 50156-1(VDE 0116-1);

 1 kV'luk AC anma gerilimlerini aşan yüksek enerji tesisatlarında yardımcı ekipman ve kontrol sistemleri:
DIN VDE 0101 (VDE 0101)

 Yangın, izinsiz giriş ve soygun için alarm sistemleri:
DIN VDE0833(VDE0833) serisi standartlar.
 

DIN VDE 0100-557 (VDE 0100-557) içerisinde: 2007-06 ve DIN EN 60204-1 (VDE 0113-1): 2007-06 hem topraklı hem de topraksız kontrol devreleri ele alınmıştır.


Topraklı ya da Topraksız Kontrol Sistemleri


Bir izolasyon kaçağı RF meydana geldiğinde, bir kaçak akım IF, topraklı sistemden geçer (TN Sistemi); çok düşük dirençli bir izolasyon kaçağı meydana geldiğinde, bu akım kısa devre akımı IK'ye denk gelmektedir. Bu durum daha sonra yüksek akım koruma cihazını tetikler ve güç beslemesi kesilir. Kaçak akım cihazları da (RCD) kapanır.

Bunun aksine, IT sistemde aktif iletkenler toprağa bağlı olmadığı için bu küçük arıza akımı, ilk izolasyon arızasında bağlantı kesilmesine sebep olmaz. (DIN VDE 0100-410 paragraf 411.6) Diğer iletkenlerden birindeki ikinci bir arıza üzerinde aşırı akım koruma cihazının tetiklenmesini önlemek için, ilk hata, izolasyon izleme cihazı (IMD) tarafından algılanır ve bildirilir.

Bilgi aktarılan sistem operatörünün uygun bir zamanda bakım önlemlerini alması sağlanır. Diğer önemli avantajı ise enerji beslemesinin sürekliliği sağlanması ve operasyonun kesintiye uğratılmamasıdır. Özellikle yüksek süreklilik seviyesi gerektiren endüstriyel tesislerde (örn. otomotiv, cam imalatı, vb.) bu önemli bir avantajdır ve kaçaklarla alakalı yüksek maliyetlerin önüne geçilir.


Sonuç


Topraklı kontrol devresinin kullanımı, standartlar uyarınca kontrol devrelerinin tasarımı için ifade edilmemiştir. Topraksız kontrol devrelerinin izolasyon görüntülemesi içerisinde kullanılması, başta güvenilirlik hususları, arızaların önlenmesi ve maliyet azaltma ile alakalı olmak üzere genelde daha iyi bir seçimdir. Örneğin DIN EN 61557-9 (VDE 0413-9)’a uygun olanlar gibi izolasyon kaçak tespit sistemleri, tesisat çalışırken izolasyon kaçağının yerini belirlemeye ek olarak kullanılabilir. Gün sonunda alınacak ölçümler, bir risk analizinin parçası olarak belirlenecektir.
 

Referanslar


  Wolfgang Hofheinz:
Schutztechnimit Isolationsuberwachung, 3. Aufl age, VDE-Schriftenreihe Band 114, VDE Verlag Berlin
 ► DIN EN 61557-8 (VDE 0413-8):2014-10 
Electrical safety in low voltage distribution systems up to 1 000 V a.c. and 1 500 V d.c. – Equipment for testing,
 DIN VDE 0100-410 (VDE 0100-410):2007-06
Low-voltage electrical installations – Part 4-41: Protection for safety – Protection against electric shock

Harun Öndül- Aktif Mühendislik, Satış Müdürü


Kaynak:


 

Aktif etkinlik bulunmamaktadır.
ANKET
Endüstri 4.0 için En Hazır Sektör Hangisidir

Sonuçlar