elektrik port üyelik servisleri elektrik port üyelik servisleri

Senegal Enerji Raporu |
Özel Dosya

Yeni pazarlar bulmak gittikçe daralan dünyada ayakta kalmak için büyük önem taşıyor. Afrikaysa bu konuda girişimciler için oldukça büyük fırsatlar sunmakta. Bu özel dosyamıza Afrika'nın incisi Senegal ile başlıyoruz.



A- A+
29.10.2012 tarihli yazı 9256 kez okunmuştur.

1-Ülke Profili:  

Nüfus: 13.6 milyon
Yüz ölçümü: 196.722m2
Başkent: Dakar
Kişi Başına Düşen GSYİH: 1.945 ABD Doları
Büyüme Oranı: 4,6 (2012 Tahmini)
Döviz Kuru: 1 ABD Doları=471, 91 CFA

2- Ülke Ekonomisinin Genel Hali:

Senegal’in para birimi Afrika Mali Birliği Frankı olup, bölgedeki 12 ülke tarafından kullanılmaktadır. Şu an için CFA Frankı (FCFA) Euro’ya sabitlenmiş (1 Euro=655,94 FCFA) olup piyasada da 1, 2, 5, 10, 25, 50, 100 ve 500 CFAfr metal paralar ile 100, 500, 1.000, 5.000, 10.000 CFAfr’lık kağıt paralar tedavülde bulunmaktadır. Senegal’in GSYİH’sı 2009 yılında 11,8 milyar dolar civarında gerçekleşmiş olup, 2010 yılında ise 12,2 milyar doların civarında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Kısa dönemli tahminlerde GSYİH 13,5 milyar dolar civarında öngörülmektedir.
Satın alma gücü göreyse kişi başına gelir artış eğiliminde olmakla birlikte, artış oranları oldukça düşüktür. 1.800 dolar civarında bulunan kişi başına düşen gelirin kısa vadede en fazla 2.000 dolar civarına yükselmesi beklenmektedir.
2009 yılı itibarıyla 3,5 milyar dolar civarında bulunan dış borçların 2010 ve 2011 yıllarında 3,9 ile 4,4 milyar dolar civarında olacağı tahmin edilmektedir.
Genel olarak Senegal ekonomisi tarımsal üretime dayanmakta olup, sahip olduğu doğal kaynaklar oldukça sınırlıdır. Ülke ekonomisi, iklim koşullarına ve uluslararası piyasalardaki gelişmelere aşırı duyarlıdır.
Özel sektör faaliyetleri GSYİH’nın %80’inin üzerindedir. Hizmetler sektörü bu faaliyetlerde %62 pay ile ağırlıklı bir yere sahiptir. Tarım sektörü ülkede halen %75’in üzerinde pay ile en çok istihdamın yer aldığı sektördür. Bu işgücü mevsimsel iklim ve hava koşullarının tarım için elverişli olmasıyla doğrudan ilişkilidir. Bu bakımdan istihdam konusunda güvence bulunmamaktadır. İşsizlik oranı da %45’in üzerinde oldukça yüksek düzeydedir.  Senegal yılda ortalama 200-250 milyon dolar civarında bir yabancı sermayeyi ülkesine çekebilmektedir.

3- Senegal Elektrik Piyasası

Senegal’de elektrik tüketimi her yıl artmakla birlikte üretimi hala yetersiz ve pahalıdır. Elektrik üretimi esas olarak dizel ve gaz türbinleriyle sağlanmaktadır ve kurulu kapasitesi 633 MW’dır. Elektrik üretiminde türbinlerin eski ve yetersiz olması nedeniyle yeterli miktarda elektrik üretilememektedir. Üretim ve dağıtım Sénélec(Senegal National Power Utilityadlı kuruluş tarafından yapılmaktadır ve kuruluş tekeldir. Senegal 1998 yılından itibaren Sénélec hisselerini özel sektöre açarak elektrik üretiminde kaynak arayışına ve elektrik üretiminde yenileştirme için bağımsız üretici kaynaklarına başvuru yoluna gitmiştir.

 Elektriğinin dağıtımından sorumlu kuruluş ise, ASER’dir. Senegal Hükümeti 1998 yılında başlattığı özelleştirme politikasına elektrik dağıtımınında devam etmek istemektedir.


Şekil 1: Dünya Bankası Senegal elektrik üretim verileri

Ulusal düzeyde elektrik kullanım oranı, Dünya ortalaması olan %60’ın çok altında, %30’ düzeyinde seyretmektedir. Hükümet, 2001-2005 yılları arasında kırsal kesimlerde elektrik kullanımını %20 olarak gerçekleştirmeyi amaçlamıştır. Bu durum, bütçeden yılda 5 milyar FCFA’lık kaynağın ayrılmasını gerektirmektedir. Dünya Bankası, Sénélec’in özelleştirilmesi koşuluyla, beş yıl boyunca kredi vermeyi kabul etmiştir.



Şekil 2: 2005 Eylül Ayına ait elektrik bağlantı verileri. Görüldüğü üzere kırsal kesimde elektriğe ulaşma %9’a kadar düşebilmektedir.

Sénélec özel kuruluşların da desteği ile toplam 410 MW gücünde üretim kapasitesine sahip bulunmaktadır. Senegal kimya sanayi kuruluşu (ICS), Senegal şeker kurumu (CSS) ve tohum yağı pazarlama kurumu SONACOS tarafından da üretilen 90 MW’lik güç ile toplam ülke elektrik üretimi 500 MW olmaktadır.



Şekil 3: 2005 Eylül ayına ait elektriğin nominal ve ortalama tarifeleri

3.1 Teknik Veriler

Ülkede enerji iletim hatları ulusal ve uluslararasıdır. Yüksek gerilim hatları 90 ve 225 KV’dur.

Yüksek İletim Hattı: 327.5 km
Orta Gerilim İletim Hattı: 6.827 km
Alçak Gerilim İletim Hattı:6,761 km
 



Şekil 4: Senegal Elektrik Üretim ve İletim Hatları

4-Senegal’in Şuandaki Enerji Durumu

Senegal’in şuandaki amacı pahalı dizel ve gaz türbinlerinden vazgeçip, daha ucuz maliyetle elektrik üretimini sağlayabilmek. Bu doğrultuda şu an için ülkenin zengin kömür kaynakları öne çıkıyor.

Ülkenin enerji analiz raporlarına bakarsak;



Şekil 5:  Senegal elektriğin %58’ini biokütle enerjisiyle(odun ve taşkömürü), %38’ini petrol türevi ürünlerle, %3 hidroelektrik santrallerle, %3 karbon mineraliyle, binde 3’ünüde doğal gazdan sağlamaktadır.
 
Ülkede her yıl elektriğe ulaşım artsa da özellikle kırsal bölgelerde elektriğe ulaşmak çok büyük bir sorun olmaya devam etmektedir. Elektriğe ulaşabilen kesim ise de yeterli ve düzenli olarak elektrik alamamaktadır. Kesintiler hemen her gün gerçekleşmekte ve süresiz bir biçimde olabilmektedir. Ülkenin %25’ine yakını jeneratörlerle kendi elektriğini kendi üretir vaziyettedir.  Sık, süresiz elektrik kesintileri ülkede bir bıkkınlık yaratmış olup, yabancı yatırımcının da en büyük handikabıdır. 


Şekil 6: Ülkede elektrik kesintileri her yıl artmaktadır ve bu oran oldukça ciddi bir düzeydedir.
 
Ülkede ilerleyen yıllarda yatırım yapılması düşünülen enerji kaynaklarını sınıflarsak:

1-Nükleer Enerji:

Senegal 2006 yılında yaptığı açıklamayla barışçı nükleer program geliştirerek elektrik üretmek istediğini duyurdu.

2-Güneş Enerjisi:

Güneş enerjinden yararlanma oranı şu an binde üç gibi oldukça düşük düzeyde seyretse de, ülkenin Güneş Enerjisi potansiyeli ihmal edilemeyecek düzeydedir.



Şekil 7: Ülkede toplam Foto-Voltaik  kapasite 2.3 MWp’dir.
 

3- Rüzgâr Enerjisi:

Şu an için Senegal’de herhangi bir aktif rüzgâr santrali bulunmamaktadır. Saint-Louis’de (Senegal’in Kuzeyi) 15 MW’lık ve Gandon’da 10 MW’lık olmak üzere iki proje üzerinde çalışmalar devam etmektedir.  Araştırmalar Kuzey Senegal’in rüzgâr hızının 6 ile 9 m/sn arasında değiştiğini göstermektedir. Bu da Kuzey Senegal’in ciddi bir rüzgâr potansiyeline sahip olabileceği beklentisini yaratmıştır.    
 

4-HidroElektrik Enerji:

Hidroelektrikle ilgili iki kuruluş bulunmaktadır. Senegal nehri ile ilgili olan OMVS, Gambiya nehri ile ilgili olan ise, OMVG’dir. Mali’de Senegal nehri üzerinde kurulmuş olan Manantali barajı sayesinde, OMVS 2002 yılında Senagal’e 60 MW gücünde üretim sağlanmıştır.


5-Senegal’de Sektörle İle İlgili Faaliyet Gösteren Yabancı Yatırımcılar

• Enerji sektöründe ilk göze çarpan yatırım Kore Elektrik Sirketi’nin yapmayı planladıgı 585 milyon dolarlık (300 milyar CFA) kömür santrali yatırımıdır. Bu
yatırımla 2050 yılına kadar Batı Afrika 250 MW’lık bir üretim kapasitesine sahip olabilmektedir. 2015 yılında tamamlanması beklenen projeyle 125 MW gücün baskent Dakar’a aktarılması düsünülmektedir.
• Ülkenin elektrik ihtiyacının önemli bir kısmını özellestirme ve liberallesmeyle baslamanın etkisiyle 1998 yılında kurulan General Elektrik- GTI Dakar IPP
konsorsiyumu saglamaktadır. Kurulucu gücü 56 MW’dır.
• Ülkedeki büyük yatırımcılar Fransa, Çin ve Amerika’dır. Ancak bu ülkelerin de sektörün ciddi yapısal sorunlarından dolayı enerji sektörüne dogrudan olan yatırımları sınırlıdır.
 

6- Sonuç

Senegal şuandaki enerji arz ve talebi arasındaki büyük uçurumdan dolayı ciddi sıkıntı çekmekte istenilen gelişmeyi de bir türlü sağlayamamaktadır. Ülkenin genel ekonomik durumu sınırlı gözükse de Batı Afrika’ya açılmak için ve üs olarak kullanılabilecek en uygun ülke konumundadır. Ülkenin enerji sorunundaki en büyük dezavantajı eski alt yapıdan dolayı meydana gelen sık ve uzun elektrik kesintileriyken, bu sorunun yeni yatırımlarla çözülmesi durumunda, ülke ciddi bir enerji tüketimi ve büyümesi gerçekleştirecektir.    
Mehmet Cem Ateş Mehmet Cem Ateş Yazar Hakkında Tüm yazıları Mesaj gönder Yazdır