Ölçü Trafoları |
Kullanım Amaçları ve Önemli Yönleri
Ölçü transformatörleri; alternatif akım tesislerinde, gerek akım, gerekse gerilimi, belli oranlarda küçültmeye yarayan, özel trafolardır ve transformatörlerin, akım veya gerilimi ölçmek amacıyla tasarlanmış özel bir uygulamasıdır. Peki, Ölçü trafoları ve özellikleri nelerdir? Kullanım amaçları nelerdir? Önemli yönleri nelerdir? Gelin bu yazımızda bunları öğrenelim…
Ölçü Trafoları
Yüksek alternatif akım ve gerilim değerlerini istenilen ve uygun değerlerde elektrikli ölçüm cihazları ile ölçmek oldukça zor ve tehlikelidir. Bu cihazları doğrudan şebeke hattına bağlamak imkansızdır. Yüksek gerilim için uygun değerlerde yalıtımın sağlanması ve uygun niteliklere sahip ölçü aletlerinin yapılması çok zordur. Bu yüzden koruma rölelerini ve ölçü aletlerini devreye bağlarken yardımcı araçlara ihtiyaç duyarız. Yüksek gerilim ve büyük akımların ölçülmesi için ölçü trafolarını kullanırız. Ölçü trafoları genel olarak Akım Trafoları (AT), Gerilim Trafoları (GT) ve Elektronik Ölçü Trafolarıdır.
Akım Trafosu
►İlginizi Çekebilir: Transformatör Arızaları Ve Sebebleri
Gerilim Trafosu
Gerilim trafosunun yapısı:
Elektronik Ölçü Trafoları
► Elektronik gerilim trafoları/sensörleri, IEC 60044-7 standardına uygun olarak imal edilirler.
1- Elektronik Akım Trafoları
2- Elektronik Gerilim Trafoları
►Ölçü trafoları ile değişik primer değerlere karşılık, standart sekonder değerler elde edilir.
►Bu trafoların sekonderlerine bağlanacak ölçme, koruma ve kontrol cihazlarının standart akım ve gerilimlerde çalışmasını, küçük boyutlu imal edilmelerini sağlarlar.
►Ölçü trafoları, akım ve gerilim devrelerinde çeşitli bağlantılar yapılmasına imkan verir.
2- Akım Trafolarının Sekonder Topraklaması
3- Gerilim Trafolarının (GT) Sekonder Topraklaması
4- Artık Gerilimi Elde Etme Bağlantısı
5- Gerilim Trafolarının Sekonder Devrelerinin Sigortalanması
6- Trafo Merkezlerinde, Akım ve Gerilim Trafolarının Konumu
1- Akım Trafoları (AT) için Terminal Tanımlamaları
IEC 60044-1 standardına göre, aşağıdaki diyagramlarda gösterildiği gibi terminaller belirlenmelidir. P1, S1 ve C1 olarak işaretlenmiş tüm terminaller aynı polariteye sahiptir.
Sol taraftaki; Tek Sekonderli trafo - Sağ taraftaki; Çift sekonder sargılı trafo
Sol taraftaki, ekstra bir çekmeye sahip tek sekonder sargılı trafo - Sağ taraftaki, tek sekonder ve çift primer sargılı trafo
2- Akım Trafolarının Sekonder Topraklaması
Koruyucu Röleler için, korumalı nesnelerin en yakınındaki terminal topraklanmalıdır. Sayaçlar ve cihazlar için de, tüketicilere en yakın terminaller topraklanmalıdır.
►Birden fazla Akım Trafosu arasında, galvanik bir bağlantı varsa; bunlar sadece tek bir noktada topraklanmış olmalıdır.
►Akım Trafosunda çekirdekler kullanılmıyorsa; en yüksek oran kademeleri arasında kısa devre olmalıdır ve topraklaması yapılmalıdır.
Sol taraftaki, Trafo - Sağ taraftaki, Kablolar
3- Gerilim Trafolarının (GT) Sekonder Topraklaması
Sekonder devrelerin tehlikeli bir potansiyele ulaşmasını önlemek için, devreler topraklanmış olmalıdır. Gerilim trafolarının (GT) sekonder devrelerinde ya da galvanikli olarak birbiriyle bağlantılı olan devrelerde tek bir noktada topraklama olmalıdır.
Primer fazı toprağa bağlanan bir gerilim trafosunun sekonder topraklaması, n terminalinde olmalıdır.
Primer sargısı iki faz arasına bağlantılı olan gerilim trafoları diğer terminallerle 120 derece faz farkıyla gerilim gecikmesine sahip sekonder devresi olmalıdır. Kullanılmayan sargılar topraklanmalıdır.
Gerilim Trafo Grubu
4- Artık Gerilim Elde Etme Bağlantısı
Toprak röleleri için artık gerilim bir gerilim trafosunun nötr ve toprak bağlantıları arasından elde edilebilir. Aynı zamanda, gerilim trafosunun primer sargısı faz toprak bağlantılı ve sekonder sargılarından biri kırık üçgen bağlantılı ise artık gerilim üç fazlı bir gerilim trafosundan da elde edilebilir.
Yüksek empedanslı toprakta oluşan topraklama hatası esnasında, Kırık üçgen bağlantısı için ölçüm prensipleri aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.
5- Gerilim Trafolarının Sekonder Devrelerinin Sigortalanması
Gerilim trafosunun denetimini daha zor hale getirecek olan gerilim trafosu terminal kutusu kullanımı tercih edilmez. Koruma ve ölçme devreleri gibi farklı yükler için üç faz kutusundaki sigortalar devrelerin sigortalamasını sağlar.
Sigortalar hızlı ve güvenilir bir arıza boşluğu vermek için ve hatta kablolama sonundaki bir arıza için de seçilmiş olmalıdır.
Enerji sayaçları, işaret aletleri, koruyucu röleler, arıza bulucular, arıza kaydediciler ve senkronlayıcılar gibi cihazları korumak ve kontrol etmek için uygun bir biçimde Akım ve Gerilim değerlerinin ölçülebilmesini sağlamak için ölçü trafoları kullanılır.
Kaynak:
►Instrument Transformers Application Guide – ABB
►Electrical – Engineering Portal - EEP
►Elektrik Mühendisleri Odası - EMO
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Nasıl Dönüşür I Elektrik 4.0
- Nasıl Dönüşür I Fosil Yakıt
- Nasıl Dönüşür I Kompost
- Sigma DIN Rayı Çözümleri: Ürün Portföyü, Teknik Özellikler ve Kullanım Alanları
- Denizcilik Endüstri Uygulamaları ve Servis Bakım Süreçleri
- DrivePro Yaşam Döngüsü Hizmetleri
- Batarya Testinin Temelleri
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı