Hidroelektrik Santrallerde Kullanılan Türbin Tipleri
Hidroelektrik santrallerin en önemli bileşeni olan su türbinleri 19.yüzyılda gelişmeye başladı. Daha çok elektrik üretiminde rol oynayan su türbinleri suyun kinetik enerjisinden elektrik üretmek için dolgu barajlarda kullanılır. Hidroelektrik santrallerin bulunduğu konuma, yüksekliğe ve suyun akış hızına göre bu türbinler değişkenlik göstermektedir. Bu yazımızda da su türbinlerinin çeşitlerini sizler için araştırdık.
Şekil 1: 1913 yılında Prof. Viktor Kaplan tarafından patenti alınan Kaplan Türbininin şematik görünümü
►İlginizi Çekebilir: Hidroelektrik Santrallerin Çalışma Prensibi
Bütün bunların yanında hidroelektrik sistemlerde suyun akış doğrultusuna, suyun etki şekline ve türbin milinin durumuna göre kullanılan türbinler değişkenlik göstermektedir. Genel olarak hidroelektrik santrallerde kullanılan iki çeşit türbin bulunmaktadır:
1-Aksiyon (Etki Tipi) Türbinler
Bu tip türbinlerde akışkan çarklara veya kepçelere atmosfer basıncında girip, atmosfer basıncında çıkmaktadır. Bu sebeple eş basınçlı türbinler olarak da adlandırılabilir. Aksiyon türbinleri yüksek düşülerde ve düşük akışkan hızlarında daha çok tercih edilmektedir. En yaygın kullanılan aksiyon tipi türbinler ise: Pelton,Turgo ve Banki türbinleridir.
Şekil 2: Walchensee enerji santralinden eski bir pelton türbini, Almanya
►İlginizi Çekebilir: Türkiye'nin Önemli Baraj ve Hidroelektrik Santralleri
2-Reaksiyon Tipi Türbinler
Reaksiyon tipi türbinler, basıncın ve hareketli suyun etkisiyle kombine olarak elde edilen güçle çalışırlar. Akışkan (su) türbinlerde bulunan bıçakların(kanatların) her birine çarparak hareket enerjisini artırır. Aynı düşü ve debi değerlerinde bu tip türbinler aksiyon tipi türbinlere göre daha hızlı dönerler. Ayrıca reaksiyon tipi türbinlerin yapısı oldukça komplekstir ve imalatı zordur. Reaksiyon tipi türbinlere örnek vermek gerekirse: Francis, Kaplan, Uskur oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Net düşü ve özgül bakımından oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olan reaksiyon türbinleri suyun hem kinetik hem de potansiyel enerjisinden faydalanmaktadır.
►İlginizi Çekebilir: Enerji Sektöründe Bir Devlet Kurumu | TEMSAN
Günümüzde ise dünyada ve ülkemizde hidroelektrik santrallerde kullanılan en yaygın türbin tipi ise Francis Türbini’dir. Geniş bir düşü aralığında çalışabilme özelliği olduğu için tercih edilen Francis Türbinleri aynı zamanda yüksek devirlerde çalışarak da verim açısından da oldukça uygundur. Şimdi de Francis Tipi Türbinleri daha yakından tanıyalım.
Şekil 3: Yatay Francis Türbini ( 3200kw )
►İlginizi Çekebilir: Bir Mühendislik Harikası | Hoover Barajı
Francis Türbinleri
Şekil 4: Dikey bir Francis Türbini, burada su spiral bir şekilde sarılmış boruya yatay olarak girip dikey bir şekilde türbin merkezinden aşağı doğru akar.
►İlginizi Çekebilir: Elektrik Üretimindeki Önemli Aktör: Jeneratörler
Kaynaklar
►Dr. Ümit Ünver Hidroelektrik Santralleri Ders Notları
►Teknotasarım
►Wikipedia
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı
- Röle ve Trafo Merkezi Testlerinin Temelleri | Webinar
- Chint Elektrik Temel DIN Ray Ürünleri Tanıtımı
- Sigma Termik Manyetik Şalterler ile Elektrik Devrelerinde Koruma
- Elektrik Panoları ve Üretim Teknikleri
- Teknik Servis | Megger Türkiye
- Güneş Enerji Santrallerinde Yıldırımdan Korunma ve Topraklama
- Megger Türkiye Ofisi