Tarihteki Önemli Kadın Mühendisler |
2. Bölüm

Buluşları ve çalışmaları ile hayatımıza bir çok noktada dokunan tarihteki önemli kadın mühendislerimizi yazı serimizin 2. bölümünde de tanımaya devam edeceğiz.

A- A+

28.03.2021 tarihli yazı 6722 kez okunmuştur.

Stephanie Louise Kwolek (1923-2014)

Kwolek, 1923’te ABD’de doğdu ve babasız bir çocuk olarak büyüdü. Carnegie Mellon Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra, DuPont Şirketi’ne kimyager olarak başvurdu ve kabul edildi. Kwolek, 2.Dünya Savaşı sonrasında sentetik elyaf pazarına giren şirket ile birlikte yeni ve hızlı büyüyen bir alanda kendisi için temel oluşturdu.

► İlginizi çekebilir: Tarihteki Önemli Kadın Mühendisler | 1. Bölüm

1950’li yıllarda Kevlar ürününü ortaya çıkaran sıvı kristalin polimerlerini keşfetti. Çelikten daha güçlü lifler içeren Kevlar kurşungeçirmez yelekler, radyal lastikler, uçak gövdeleri, uzay gövdeleri, uzay raketleri, koruyucu eldivenler ve fiber optik kablolar ve birçok ürünün yapımında kullanılır. Ayrıca Kwolek, inanılmaz mukavemet ve sertliğe sahip petrol bazlı sentetik elyafları bulmak için düşük sıcaklık prosesleri geliştirmede uzmanlaşmıştır.

1994’te Ulusal Mucitler Onur Listesi’ne girdi, Ulusal Teknoloji Madalyası (1999) ve Perkin Madalyası dahil olmak üzere başarılarından dolayı birçok ödül aldı ve 2014 yılında aramızdan ayrıldı.

Martha J. Coston (1826-1904)

Martha Jane Coston 12 Aralık 1826'da Baltimore'da doğdu. 15-16 yaşındayken Benjamin Franklin Coston adında genç bir mucitle evlendi. Benjamin’in yaşadığı 5 yıl içerisinde 4 çocukları oldu. Eşinin ölümü üzerine 4 çocuğuna tek başına bakmak zorunda kaldı.

► İlginizi çekebilir: Yanlışlıkla Bulunan 10 Buluş

Bir gün eşinin defterinde sinyal fişeği sistemi fikrini gördü ve bunun üzerine çalıştı. Ancak bu sistem çalışmadı ama Coston yine de yılmadı. Yapması gereken büyük mesafelerde gemiden gemiye veya gemiden karaya sinyal gönderimi için yeterince parlak ve uzun ömürlü ancak kodlanmış bir renk kombinasyonunda kullanılabilecek kadar uygun işaret fişekleri yaratmaktı. Tasarımının temeli olarak havai fişek teknolojisini kullanma fikrini uyguladı. Sonunda iyi çalışan kırmızı, beyaz ve yeşil bir "Piroteknik Gece Sinyalleri" sistemini icat etti ve patentini aldı. Daha sonra ABD Donanması işaret fişeklerinin patent haklarını satın aldı. Aynı zamanda, Coston’la fişekleri üretmesi için sözleşme imzaladılar. Yaptığı bu icat iç savaş sırasında hayatları kurtarmaya ve savaşları kazanmaya yardımcı olan bir iletişim sisteminin temelini oluşturdu.

Coston icadını daha da geliştirdi ve 1871’de döndürmeli ateşleme cihazının patentini aldı. Şirketi tüm dünyadaki donanmalara, nakliyecilere, denizcilik sigorta şirketlerine ve yat kulüplerine işaret fişekleri sattı. Kurduğu Coston Supply Company 1970'lerin sonlarına kadar faaliyette kaldı. Sinyal fişekleri bugün hâlâ ABD Donanması tarafından kullanılmaktadır.

Lillian Gilbreth (1878-1972)

Lillian Moller 24 Mayıs 1878'de California’da doğdu. Eğitimini California Üniversitesi İngiliz edebiyatı bölümünde tamamladı ve bunun yanı sıra yabancı diller ve felsefe okudu. Ayrıca kariyerine yardımcı olması için psikoloji dersleri aldı. 1902’de çıktığı bir Avrupa turunda eşi Frank Gilbreth ile tanıştı.

1904'te Frank Gilbreth ile evlendiğinde doktora çalışmalarına başladı. Kocasının iş yeri verimliliği konusundaki hevesine ortak oldu ve birlikte sosyal bilimleri uygulamak için iş birliği yaptılar. İnsan dışı faktörlerden ziyade işçiyi vurgulayan endüstriyel yönetim, zaman ve hareket etüdü metotları, hareketlerin sayısını ve belirli bir görevi tamamlamak için gereken süreyi tanımlamanın ve analiz etmenin sistematik bir yolunu sağladı. Motion Study (1911) araştırmalarının ilk önemli yayınıydı. Lillian lisansüstü çalışmasının odağını edebiyattan psikolojiye kaydırdı. 1915'te Brown Üniversitesi'nden bir doktora derecesi aldı. Psikolojik uzmanlığı Frank'in daha sonraki yazılarında, Yorgunluk Çalışması (1916) ve Uygulamalı Hareket Çalışması 'nın (1917), fizyolojik ve mekanik anlayışlarını tamamladı.

Gilbreth kocasının 1924'te ölümünden sonra danışmanlık firmasının başkanlığını üstlendi ve araştırma, ders verme ve yazma alanlarında aktif olarak kaldı. Purdue Üniversitesi'nde (1935-48), Newark Mühendislik Koleji'nde (1941-43) ve Wisconsin Üniversitesi'nde (1955) öğretim görevlerinde bulundu. 2 Ocak 1972’de hayata veda etti.

Edith Clarke (1883-1959)

1883 Maryland doğumlu Edith Clarke 12 yaşındayken ailesini kaybetti.18 yaşında Vassar Koleji’nde matematik ve astronomide lisans yaptı. Mezun olduktan sonra kız okullarında öğretmenlik yaptı ancak daha sonra eğitimine devam etme kararı aldı. 1911’de Wisconsin Üniversitesi'nde inşaat mühendisliği programına kaydoldu. I. Dünya Savaşı sırasında AT & T’de İletim ve Koruma Mühendisliği bölümü için hesaplamalar yapan bir grup kadına liderlik etti. Bu süre zarfında Hunter Koleji'nde radyo ve Columbia Üniversitesi'nde elektrik mühendisliği okudu.

► İlginizi çekebilir: Osmanlı'da Bilim: Ali Kuşçu

Clarke Boston'daki MIT 'de elektrik mühendisliği okumak için 1918'de AT & T 'den ayrıldı. 1919'da MIT ‘de elektrik mühendisliği unvanını alan ilk kadın oldu. Mezun olduktan sonra 26 yıl boyunca çalıştığı General Electric' te bir işi kabul etti. Ancak daha sonra Türkiye'deki Konstantinopolis Kadın Koleji'nde iki yıl fizik profesörü olarak çalıştı.

1921'de elektrik enerjisi nakil hattı sorunlarını çözmek için kullanılan "grafik hesap makinesi" için bir patent aldı. 1926'da Clarke Amerikan Elektrik Mühendisleri Enstitüsü'nde makale sunan ilk kadın oldu. "İletim sistemlerinde sabit durum kararlılığı" konulu makalesi, bir güç sistemini modellemek için matematiksel bir tekniği ve mühendislerin daha uzun iletim hatlarını analiz etmesine ve daha sonra daha yaygın hale gelmesine izin veren davranışı ile ilgiliydi. 1923 ile 1945 arasında Clarke 18 teknik makale yayınladı.

1947'de Clarke, Austin, Texas Üniversitesi'nde göreve başladığında ABD’deki ilk kadın elektrik mühendisliği profesörü olarak bir ilki daha elde etti. Clarke'ın başarıları 1954'te Kadın Mühendisler Derneği tarafından “kararlılık teorisine ve devre analizine yaptığı birçok orijinal katkı nedeniyle” başarı ödülü aldı.1956’da öğretmenlikten emekli olan Edith Clarke Ekim 1959'da vefat etti.

Kaynaklar:

► Britannica
► Asce
► Thefamouspeople
► Biography
► Acs
► Engineergirl
► Encyclopediaofalabama
► Electronicsforu

YAZAR: Cansu ÜSTÜNSOY