Çernobil Reaktör Kazası
[ Özel Dosya ]
26 Nisan 1986'da eski Sovyetler Birliğine bağlı Ukrayna'nın başkenti Kiev'in 140 kilometre kuzeyinde bulunan Çernobil nükleer güç santralının 4. ünitesinde meydana gelen kaza sonucu, reaktör kalbinin tümü, binanın büyük bir bölümü hasar görmüştür. Yangın ve patlama sonucunda büyük miktarda radyoaktif maddenin atmosfere salındığı 30 Nisan 1986 günü tüm dünya tarafından öğrenilmişti. Bu yazıda, Çernobil'de 26 Nisan gecesi 00:23 den başlayıp 01:23 kaza anına kadar olan zaman diliminde Çernobil Kontrol Odası'nda nelerin yaşandığı anlatılacaktır.
Çernobil Nükleer Santralinde Kullanılan Reaktörler:
►Yakıt olarak düşük zenginlikte (2-2.4 %) uranyum kullanılmaktadır.
►Basınç tüplerinden geçirilen soğutucu, reaktör çekirdeğine 2700C’de girip 2840C’ye çıkmakta ve buhar ayırıcılardan geçirilerek türbine gönderilip 1000 MW elektrik enerjisi elde edilmektedir.
►RBMK reaktörlerinin kontrolü, çoğunluğu yukarıdan reaktör çekirdeğine sokulan kontrol çubuklarıyla yapılmaktadır.
►Reaktör boyutlarının büyük olması nedeniyle koruma kabı bulunmamaktadır. (Önemli bir eksiklik teşkil etmektedir.)
RBMK Reaktörünün Şematik Gösterimi
RBMK Reaktör Yapısı
Kaza Neden Oldu?
Deney Neden Yapıldı?
Gerçekleşmesi İstenilen Deney Basamakları
► Reaktör gücünün 700-1000 MW th değerine düşürülmesi,
► Tüm buhar üretiminin iki türbinden birine yönlendirilmesi,
► Türbinlerden birinin devreden çıkarılması,
► Türbin-jeneratör sisteminin dönü enerjisini aktarmak için soğutucu pompaların yük olarak kullanılması,
► Voltaj düşüşünün gözlenmesi.
Kronolojik Sıra İle Olay Anının Gelişimi
“Gün içinde fiziksel tahribat açıklanıyordu fakat daha kötüsü geliyordu. Felaket, ölüm ve hastalık getiriyordu.
Son Bir Saatlik Geri Sayış (00:23-01:23 26 Nisan 1986)...
⇒ Alexander Akimov gece vardiyası şefiydi. Yani geminin kaptanıydı.
⇒ Yardımcı baş mühendis Anayoli Deatlov'dur. O zamanlarda Sovyetler Birliği'nin en iyi nükleer mühendislerinden birisidir.
Enerji çok hızlı bir düşüşteydi. Bundan birkaç yıl önce İsrail Hava Kuvvetleri, Ruslar tarafından inşa edilen Irak nükleer reaktörlerini bombaladılar. Bundan sonra düşman saldırısında ve güç kaynaklarının iptalinde neler yaşanıcağını görmek için ve koruyucu tedbirlerin alınması için sovyet bilim adamları reaktörleri test ediyorlardı.
Güç seviyesi çok tehlikeli olan 200 MW'a kadar düşürülmüştü.
Reaktör bir saatli bomba gibi geri sayıyordu.
Çernobil Türü Reaktörlerde Yapılan Tasarım İyileştirmeleri
Çernobil kazasından sonra RBMK reaktörlerindeki birkaç tasarım hatası düzeltildi:
• Bazı güçlerde (+) olan boşluk katsayısı (-) yapıldı. Bu, yakıt zenginliği 1,2'den 1,7-2,0'ye yükseltilerek gerçekleştirildi.
• Kontrol çubukları bir mekanizma yardımı ile yavaş indiriliyordu. Şimdi yer çekimine dönüştürülerek hızlandırıldı.
• Kontrol odalarına gelen bilgi süzülerek bilgi edinme ve kontrol kolaylaştırıldı.
Sonuç Olarak;
Kaynak:
► 1986 Çernobil Kazası - Lecture at the Institute of Physics and Astronomy, University of Aarhus, 30 November 1994
► Discovery Çernobil Belgeseli
- Dünyanın En Görkemli 10 Güneş Tarlası
- Dünyanın En Büyük 10 Makinesi
- 2020’nin En İyi 10 Kişisel Robotu
- Programlamaya Erken Yaşta Başlayan 7 Ünlü Bilgisayar Programcısı
- Üretimin Geleceğinde Etkili Olacak 10 Beceri
- Olağan Üstü Tasarıma Sahip 5 Köprü
- Dünyanın En İyi Bilim ve Teknoloji Müzeleri
- En İyi 5 Tıbbi Robot
- Dünyanın En Zengin 10 Mühendisi
- Üretim için 6 Fabrikasyon İşlemi
- Enerji Yönetiminde Ölçümün Rolü: Verimliliğe Giden Yol
- HVAC Sistemlerinde Kullanılan EC Fan, Sürücü ve EC+ Fan Teknolojisi
- Su İşleme, Dağıtım ve Atık Su Yönetim Tesislerinde Sürücü Kullanımı
- Röle ve Trafo Merkezi Testlerinin Temelleri | Webinar
- Chint Elektrik Temel DIN Ray Ürünleri Tanıtımı
- Sigma Termik Manyetik Şalterler ile Elektrik Devrelerinde Koruma
- Elektrik Panoları ve Üretim Teknikleri
- Teknik Servis | Megger Türkiye
- Güneş Enerji Santrallerinde Yıldırımdan Korunma ve Topraklama
- Megger Türkiye Ofisi