OBO BETTERMANN TBS Ürün Grubu Müdürü Serdar Aksoy Röportajı |
Aşırı Gerilimden Korunma Sistemleri

1-) OBO BETTERMANN’ın Türkiye yapılanması konusunda bilgi verir misiniz?

OBO BETTERMANN 102 yıllık bir alman firmasıdır. Türkiye’ye gelişi ise yaklaşık 7 yıl önce gerçekleşmiştir. Bu sürenin ilk birkaç yılında pazarı tanıma ve marka bilinilirliğini artırma gibi çalışmalar gerçekleştirmiştir. Geldiğimiz noktada ise tüm ürün gruplarımızda pazar liderliğine ulaşmayı hedefliyoruz. Firmamızın 7 ana ürün grubu ve 35000 farklı ürün bulunmaktadır.

Ürün gruplarımız; TBS (Darbe gerilimlerinden ve yıldırımdan korunma sistemleri), KTS (Kablo Taşıma sistemleri), VBS (Bağlantı ve Tespit Sistemleri), BSS (Yangından Korunma Sistemleri), LFS (Kablo Döşeme Sistemleri), EGS (Modüler priz ve anahtar sistemleri), UFS (Döşeme altı kanal sistemleri) şeklinde sıralanmaktadır.
 

Bu ürün gruplarında pazardaki genel eğilimleri göz önünde bulundurarak bir strateji yürütüyoruz. OBO BETTERMANN’ın Türkiye’deki merkezi İstanbul’dadır. Genel müdürlüğe bağlı olarak Ankara, İzmir ve Bursa’da bölge müdürlüklerimiz bulunmaktadır. Geniş bir bayii ağına sahip olarak partnerlerimizle kazan kazan ilişkisi kapsamında büyümeyi hedeflemekteyiz. Ürün gruplarına baktığımızda şu anda sorumlusu olduğum TBS darbe ve yıldırımdan korunma sistemleri ürün grubunda yaptığımız araştırmalar pazarda lider durumda olduğumuz gösteriyor. Söz konusu ürün grubu hakkında sektörümüzde bilgi eksiklikleri bulunmaktadır. Biz de bu açığı kapatmak adına çeşitli teknik eğitimler ve seminerler düzenlemekteyiz ve müşterilerimize teknik hizmetimizi arttırarak pazarda liderliğimizi sağlamlaştırmayı hedeflemekteyiz.

2-) TBS başlığı altında yer alan ürünleriniz nelerdir? Özellikle iç yıldırımlık kullanmak, ne tür avantajlar sağlar?


Aşırı gerilimden korunma sistemlerini TBS başlığı altında topluyoruz. Bu ürün grubunu, iç yıldırımlık sistemleri, topraklama sistemleri, eş potansiyel sistem ürünleri ve dış yıldırımlık sistemleri şeklinde 4 alt başlığa ayırıyoruz. Dış yıldırımlık ürün başlığımızın altında paratoner başlığı dışında tüm gerekli ekipmanlar yer almaktadır. OBO, Alman standartlarına göre üretim yapmaktadır. Bu nedenle dış yıldırımlık sistemi olarak Faraday Kafesi ile ön planda yer alıyoruz. Bir yapıda Faraday Kafesi veya paratonerin olması, sadece canlıların elektriksel deşarja karsı korunmasını ve yapıların yangın riskinin önlenmesini sağlar. Bir yapıda dış yıldırımlık sistemi var ise kesinlikle o yapıda iç yıldırımlık sistemi de olmak zorundadır. Bu olmazsa olmazlara topraklamayı da eklemek gerekir. 3’ü birbiriyle entegre olarak çalışır. Son olarak bunlara eş potansiyel eklenmelidir. Ancak, 4’ünün bir arada olduğu ve doğru projelendirildiği binalar yıldırım ve darbelere  karşı yüksek oranda korunur. Yıldırım ortalama olarak  200 kA gücünde düştüğü var sayılmaktadır. Bunun 100 kA’i toprağa gider; 100 kA’i ise topraktan sisteme döner. Geri dönen 100 kA, eş potansiyel farklardan ve kuplaj etkilerinden dolayı direnci en düşük noktaya doğru hareket eder. O noktada eğer bir iç yıldırımlık tertibatı yoksa cihazlara zarar vermeye başlar. Kurmuş olduğumuz sistemler; paratoner veya Faraday Kafesi’ne isabet eden darbe yapımıza elektriksel anlamda yöneldiğinde, devreye girerek ana pano-tali pano ve hassas cihaz önlerinde darbeyi kademeli olarak yok ederler ve elektronik sistemlerimize zarar vermesini engellerler. Eğer, iç yıldırımlık olmazsa, sistemler sistemlerin elektronik zararlarından öte ciddi anlamda pano yangınları oluşmaktadır. İç yıldırımlık sistemlerinin amacı, gelen darbeyi kendi üzerinden toprağa aktarmaktır. İyi bir topraklama olmazsa iç yıldırımlık tesisatlarının anlamı yoktur. Paratoner ya da Faraday Kafesi’nin de topraklamayla %100 ilişkisi vardır.  Bu sistemlerin topraklama direnci 5 ohm’nin altında değilse onlar da işlevlerini yerine getiremezler ve yıldırım direk binaya düşer. Eğer her noktada eşit bir potansiyel yaratılamazsa, düşen yıldırım darbesi, hakim olunamaz bir şekilde her yere yönelebilir. Bir yapıya eğer bir yıldırımdan korunma sistemi kurmak istiyorsak (iç yada dış) kişisel düşüncem zarar oranlarına bakarsak kesinlikle iç yıldırımlık sistemi her yapıya kurulmalıdır. Binamızdan başka bir yere yıldırım düşse bile yüksek akımlardan etkileniriz. Herhangi bir alana düşen darbenin 2 km'lik bir alanda zarar verdiği yapılan testler sonucunda belirlenmiştir. “İç yıldırımlık, sadece yıldırımdan korur” yönünde bir görüş vardır. Oysa ki yüksek akım kaynaklı arızaların %65’ine binanın içinden gelen darbeler neden olmaktadır. Yıldırım payı ise %35’tir.Yani biz kendi yapımızın ürettiği darbelerden daha çok etkilenmekteyiz. İç yıldırımlıklar temel olarak  B, C ve D sınıfı olarak 3’e ayrılır, ancak bu 3 sistemde yaklaşık 1500 e yakın ürün bulunmaktadır. B sınıfında teknoloji olarak varistörlü değil spark-gap yani ömürsüz olarak tabir ettiğimiz karbon sistemli ürünler bulunmaktadır. C sınıfları, varistörlü, D sınıfları ise diyotlu ürünlerdir. B sınıflarında faz başına 50 kA, toplamda 150 kA, nötrde 125 kA koruma yapan ürünlerimiz, piyasadan yoğun talep görmektedir. B+C sınıfında yine faz başına 50, toplamda 150, hem 10/350 hem de 8/20 eğrilerinde koruma sağlayan cihazlar yer almaktadır. B+C’ler; 150, 50, 25 kA olarak sıralanır. B sınıfları ise 100, 150 kA olarak sabittir. C sınıflarında, 40, 20, 10 kA’lik ürünler vardır. D sınıflarında akla gelebilecek her türlü hassas cihazın korunmasında kullanılabilecek ürünler bulunmaktadır. Ayrıca C+D sınıfı olarak adlandırdığımız ara ürünlerle de müşterilerimize alternatif sunabilmekteyiz. Topraklama başlığı altında galvaniz ve bakır şerit ve yuvarlak iletkenler, alüminyum iletken, topraklama çubukları, eş potansiyel baralar, her türlü bağlantı ekipmanları ve korozyon bandı gibi özel ürünler yer almaktadır. Korozyon bandı, oldukça önemli bir üründür ve Türkiye’de sadece OBO BETTERMANN’da bulunmaktadır. Bant, bağlantı noktalarına uygulanarak korozyonun önlenmesine yardımcı olur. Böylece de sistemin ömrü artar. Dış yıldırımlık sistemleri portföyümüzde, her türlü yakalama ucu, bağlantı ekipmanları, çatı takozu gibi Faraday Kafesi ve paratoner uygulamalarında kullanılan bileşenler yer almaktadır. Dış yıldırımlık ürünlerimizin arasında yer alan Isolated Conductor (İSCON) yıldırım darbesini izole bir şekilde indirir ve manyetik alan yaratmaz. ISCON, simule yıldırım darbesinde test edilmiştir. Ve manyetik alandan kaynaklı zararları önlediğine dair tüm test belgelerine sahiptir. Eş potansiyel sistem ürünlerinde de her çeşit iç ve dış ortam barası ve bağlantı ekipmanları mevcuttur.

 

► İlginizi Çekebilir : Yıldırım ve Aşırı Gerilimden Korunma Yöntemleri

3-) Firmanızın aşırı akımlar ve yıldırımdan korunma konusunda ilk sayılabilecek bir buluşu var mı? Varsa söz konusu cihaz veya sistemle ilgili açıklama yapar mısınız?

Firmamız yaklaşık 100 yıldır bu konuda uzmandır ve sektörde yer alan tüm ürünlerin Ar-Ge çalışmalarında bir katkısı olduğu kaçınılmaz bir gerçektir. Almanya ‘da bulunan BET laboratuvarlarımızda Avrupa’nın en büyük darbe akım jenatörleri bulunmakta ve rakiplerimizin ürünleri de dahil birçok firmanın ürünleri burada test edilmektedir. Spark Gap teknolojisi  ilk olarak OBO BETTERMANN’ın başlattığı bir sistemdi. Ayrıca az önce bahsetmiş olduğum ISCON sistemi de patentli ürünümüzdür. Ayrıca OBO BETTERMANN dış yıldırımlık sistemleri izolasyon üzerine kurulmuştur ve birçok ürün izolasyon patentlerine sahiptir.Tek tek saymak zor ancak gerek TBS gerekse tüm ürün gruplarımız içerisinde 35000 artikelin birçoğu özel ürün olarak öne çıkmaktadır.
 

4-) Yenilenebilir enerji sistemlerinin yıldırımdan korunması, ayrı bir uzmanlık gerektiriyor mu?

Yenilenebilir enerji sistemleri için özel sistem veya çözümler gerekmektedir. OBO’da bunun farkındadır. Almanya’da sadece Fotovoltaik sistemlerin yıldırımdan korunması üzerine çalışan bir Ar-Ge ekibimiz bulunmaktadır. Bu departman, Fotovoltaik sistemler ve rüzgar türbinlerinin yıldırımdan korunmasıyla ilgili Ar-Ge çalışmaları yürütmektedir. Enerji şebekeleri için üretilen parafudr, Fotovoltaik sistemleri için kullanılamaz. Türkiye’de bu alanda büyük bir boşluk vardır. 1500’e yakın yenilenebilir enerji firmasının olduğu ülkemizde ne yazık ki rüzgar türbinleri veya fotovoltaik sistemler için üretilen parafudr’lar kullanılmamaktadır. Çünkü sektör temsilcileri konu hakkında yeterli bilgiye haklı olarak sahip değiller. Bu konuda birkaç ay önce TSE’nin Pendik'te bulunan test alanında gerçekleştirilen pilot uygulamada rüzgar türbinlerini ve fotovoltaik sistemlerini, parafudr ve dış yıldırımlık sistemleri ile koruduk. Orman Bölge Müdürlüğü’nün tüm güneş panellerinde fotovoltaik parafudr’ların kullanılması yönünde çalışmalarımız var. Bu konuda Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) ile bir seminer düzenlemek istiyoruz. Fotovoltaik sistemlerin gerilim değerleri, normal enerji sistemlerine göre çok farklıdır. Bu nedenle inverter öncesi ve sonrasında, güneş paneli çıkışında, şarj ünitesi öncesinde, akü öncesinde ve sonrasında, enerjinin aktarıldığı panoda değişik ürünler kullanılmalıdır. Ayrıca bu sistemlerin izlenebilmesini sağlayan haberleşme modüllerinde de ürünlerimiz kullanılmaktadır.

 

► İlginizi Çekebilir : Parafudr Nedir? | Elektrikport Akademi

5-) Ürünlerinizin pazardaki muadillerinden farkları nelerdir?

BET Lab. Avrupa’nın en büyük darbe jeneratörüne sahip çok büyük bir laboratuvardır ve her bir ürün için test belgesine sahip olmamızı sağlamaktadır. Ürünlerimiz, VDE ve IEC’nin 62305 standardına uygun olarak üretilmektedir. Ayrıca TSE EN 50164 standartına sahip olan ender firmalardanız. Ürünlerin yıldırım darbelerine maruz kalmaları durumunda bile doğru bağlantılar yapıldığında 5 yıl çalışabilecekleri yönünde garanti veriyoruz. Olaya sadece satış değil mühendislik çözümü olarak bakıyoruz. Birçok firmaya bu konuda teknik danışmanlık hizmeti sunuyoruz. B sınıfında kullanılan karbon sistemi, ürünün çok uzun yıllar sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlıyor. Piyasadaki B ve C sınıfı ürünler 4 fazda varistörlüdür. OBO BETTERMANN tarafından üretilenlerin C sınıfların nötrleri dahil olmak üzere karbon halkacıklı teknolojiye sahiptir. Darbe, nötre %80 oranında topraktan gelmektedir. Bu nedenle ürünlerimizin çoğu yüksek korumalıdır.


6-) Türkiye’deki aşırı akım ve yıldırımdan korunmayla ilgili yürürlükteki standartları yeterli buluyor musunuz?

Dünyada kabul gören sistem tasarımına yönelik en genel standart; TSE EN 62304 1-2-3-4 standartıdır. Ayrıca üretilen ürünlerin kalitesini sorgulayan TSE EN 50164 standartı büyük önem taşımaktadır. IEC 62305 Standartı 3. kısmında iç yıldırımlık sistemleri anlatılmaktadır. Söz konusu standartta Faraday Kafesi ve yakalama ucu sistemleri de anlatılmaktadır. Standart her şeyi yeterli bir şekilde açıklamaktadır. Türkiye’deki açık ise mühendislerin konu hakkındaki bilgilerinin yetersiz oluşudur ve şartnamelerdeki hatalardır. İç yıldırımlık maddesi, Türkiye’deki şartnamelerde şalt malzemeleri başlığı altında yer almaktadır. Bizim isteğimiz, bunun yıldırımdan korunma başlığı altında yer almasıdır. İkinci isteğimiz ise şartnamelerde sadece parafudr olarak yazılmaması; teknik detay verilmesidir. Bir yapıda paratoner varsa iç yıldırımlığın da olmasını gerektiğini düşünüyoruz. Bunun için TEDAŞ ve ona bağlı kurumlara seminerler veriyoruz. Eğitimler noktasında Yıldırımdan Korunma ve Topraklama Derneği (YILKODER) büyük önem taşımaktadır. Bu derneğin olması, bizim işimizi kolaylaştırmaktadır. 2 yılda 25’e yakın seminer verdik. Bilinç, yavaş yavaş artıyor. Ama yeterli değil EMO’nun da iç yıldırımlık konusuna gerekli önemi vermesi gerekmektedir.

 

► İlginizi Çekebilir : Dış Yıldırımlık Nedir?

7-) Yeni ürünleriniz konusunda neler söyleyeceksiniz?

Aşırı akım koruyucu ürünlerimize sürekli yeni ürünler eklenmektedir. KTS Kablo tavaları ürün grubumuzda yakında patenti OBO'ya ait olacak yeni bir sistem devreye girecektir. Döşeme altı buat sistemlerinde daha dayanıklı ürünler gündemdedir. Bunun yanında 7 ana ürün grubumuzda sürekli bir yenilenme ve Ar-Ge çalışması bulunmaktadır.
 

8-) OBO BETTERMANN’ın Türkiye’deki kısa ve orta vadeli hedefleri nelerdir?

7 ana ürün grubunda lider olmak; bunu yaparken de kalite ve ilkelerden ödün vermemek istiyoruz. Kaliteli projelerde, iyi ürün kullanmak isteyen müşterilerle çalışmayı hedefliyoruz. Amacımız sadece ürün satışı değil müşterilerimize ve sektöre, teknik ve mühendislik çözümleri sunarak işlerini kolaylaştırmaktadır. Biz teknik bilgimizi ürünlerimizle birleştirip doğru standartlar çerçevesinde üretilen, güvenli sistemler kurmayı hedeflemekteyiz.



OBO BETTERMANN Hakkında

Firmanın kurucusu olan Franz Bettermann, tarımla uğraşan Mendenli bir vatandaştı. Toprağına bağlı ve güçlü, herşeyiyle bir Vestfalyalı olan 1879 doğumlu Franz Bettermann, hayatı boyunca bu özelliğini devam ettirmişti. Fakat bir şekilde kendisine yeni bir yol çizmek istemişti. 1911 yılında çekinerek ve dikkatli bir şekilde çıktığı bu yol, babalarının meslek hayatından çıkışının bir başlangıcıydı. Franz Bettermann 1964 yılında vefat ettiğinde, Bettermann ailesinin tarımcılık veya hayvancılıktan farklı bir mesleğe yönelmesinin üstünden uzun süre geçmişti ve OBO ("delik delmeden") ile elektroteknik sektöründe güçlü bir sanayi kuruluşu doğmuştu. Firmanın merkezi, halen Franz Bettermann'ın yüz yıl önce başladığı yerde bulunuyor: Lendringsen/Hüingsen.

Üçüncü kuşaktan Ulrich Bettermann firmanın başına geçtiğinde, Federal Almanya Cumhuriyeti'nden farklı ülkelere açılım yapılması amaçlanmıştı. Firma, Almanya ihmal etmeyerek Avrupa'daki ve dünyanın birçok yerindeki yeni pazarlara girdi. Aynı zamanda bir Jet pilotu olan Ulrich Bettermann, ayaklarını zemine her zaman sağlam basmıştır. OBO, cirosunun yarısından fazlasını Almanya dışında yapmaktadır ve 30 kardeş kuruluş ile 50'yi aşkın ülkede temsil edilmektedir.

Günümüzde Bettermann ailesinin dördüncü kuşağı da firmaya katılmıştır. Günümüzde firma yönetiminde, Ulrich Bettermann ve oğulları Andreas ve Thomas Bettermann olmak üzere iki kuşak başarılı bir şekilde birlikte çalışmaktadır. Andreas Bettermann hedeflerini, büyükdedesi olan Franz Bettermann'ın firmayı kurduğunun yüzüncü yıldönümünde "Aile şirketini sağlam temeller üzerinde geleceğe taşıma yükümlülüğüne sahibiz" sözleriyle ifade ediyor.

Yıldırım ve Şebeke Darbelerine Karşı Her Fabrika ve Tesise Bir Koruma Seti