İletim ve Dağıtım Hatlarında Koruyucu Topraklama Yöntemleri |
1.Bölüm

İletim ve dağıtım sistemlerinin sorunsuz ve emre amade çalışmasının sağlanmasının yanında bakımlarını yapan çalışanlar ve çevresindeki canlılar için güvenli olması gerekir. Koruyucu topraklama önlemleri ile hat bakımcılarının ve çevredeki canlıların güvenlikleri sağlanır. Peki güç hatlarında kullanılan koruyucu topraklama yöntemleri nelerdir? Neden bu kadar önemliler? Cevapları ve devamı için yazımıza geçelim.

A- A+

09.11.2019 tarihli yazı 6522 kez okunmuştur.

Koruyucu topraklama olası durumlarda canlıları dokunma ve adım gerilimine karşı korumak amacıyla yapılır. Bu önlemler her yerde olduğu gibi enerji iletim ve dağıtım hatlarında da alınır. İletim hatlarının bakımını yapan çalışanları veya hatlarının yakınındaki canlıları korumak öncelik arz ederken, olası durumlarda da iletim sistemini korumak amaçlanır.

Güç hatları ve bu hatları taşıyan yapıların topraklamaları güvenli bir şekilde yapılmalıdır. Özellikle de dokunma ve adım gerilimlerinin en aza indirilmesi konusunda teknik çalışmalar yürütülmelidir.

Aşağıdaki bölümlerde güç hatlarında kullanılan ekipmanları ve bunların topraklaması için kullanılan yöntemleri inceleyeceğiz.

► İlginizi Çekebilir : Topraklama ile İlgili Temel Tanımlar ve Terimler

1. Metal İletim Yapıları için Topraklama

1.1. Çelik Kafesli Yapılar

Elektrik iletim sisteminde iletkenlerin ve diğer ekipmanların taşınması için kullanılan yapılardan bir tanesi çelik kafesli kulelerdir. Çelik kafesli kulelerde topraklama hattı, elektrik iletim hatları ile aralarında fazlaca aralık olacak şekilde kulenin en üstünden geçirilir. Bu sayede hat bakımı yapan çalışanların maruz kalabilecekleri topraklama indüksiyonu aza indirgenmiş olur.

Şekil 1: Çelik Kafesli Kule

1.2. Kaygan Geçmeli Çelik Direk

İletim sisteminde kullanılan bir diğer direk tipi de kaygan geçmeli çelik direklerdir. Bu direk tipi yapısı gereği iç içe geçmiş parçalardan meydana gelir. Direğin topraklaması yapılırken her bir çelik parçanın topraklama hattına bağlı olması gereklidir. Ayrıca topraklama hattı ile temas halindeki birleşim noktalarının da elektrik bağlantıları düzenli olarak kontrol edilmelidir.

1.3. Paslandırılmış Çelik Direk

Paslandırılmış çelik direkler, hava koşullarına oldukça dayanıklı direk tipleridir. Yapıları gereği dış tarafları paslı bir görüntüye sahiptir. Görüntülerinin aksine bu pas görünümlü tabaka hava korozyonunun metal yüzeyinde devam etmesini engeller ve direğin kullanım süresini uzatır.

Paslandırılmış çelik direklerde koruyucu topraklama; hatların direk üzerinde sabitlenmiş ve topraklama bağlantısı olan bir bakır noktaya bağlanması ile sağlanır. Direk üzerinde toprak noktasının bulunmaması durumunda ise koruyucu toprak hattı direğin üzerinden havai olarak taşınır.

Şekil 2: Paslandırılmış Direk

1.4. Boyalı Çelik Direkler

Boyalı çelik direkler çeliğin özel boyalar ile kaplaması sonucu elde edilir. Bu tür direklerdeki topraklama işlemi paslandırılmış çelik direklerde olduğu gibi bir toprak bağlantı noktası ile sağlanır.

Şekil 3: Boyalı Çelik Direk

1.5. Havai Toprak Kabloları

İletim sistemindeki yüksek gerilim hatlarında koruma ve topraklama için genel olarak havai toprak kabloları kullanılır. Havai toprak kabloları, iletkenlerin üzerinde kulenin en üst noktasında yer alır. Havai kabloların en önemli görevi yıldırım düşmesine karşı iletkenleri korumaktır. İletken veya izolatörlerin üzerine düşebilecek yıldırım çok ciddi hasar ve kayıplara neden olabilecek iken, bölgedeki iletimi kesebilecek ölçüde uç sorunlara neden olabilir. Bu gibi durumların önüne geçmek için kullanılan havai toprak kabloları, üzerlerine düşecek yıldırımı topraklama sistemine aktararak kulenin ve iletkenlerin zarar görmesini önler.

Şekil 4: Havai Toprak Kabloları

1.6. Zemin Topraklaması

İletkenleri taşıyacak çelik kulelerin yapımı aşamasında diğer koruyucu topraklama önlemleri alınmadan önce zemin topraklamasının çok iyi yapılması gerekir. Kullanılacak topraklama çubuğunun şantiyedeki topraklama baralarına gerekli bağlantıları yapılmalıdır.