Dünyanın 7 Harikası serisi-1 ARTEMİS TAPINAĞI

Artemis Tapınağını, Piramit, Asma Bahçeleri ve Rodos Heykeli gibi göremiyoruz. Tarihi kaynaklar halk tarafından tapınak olarak ziyaret edildiğinden bahsediyorlar ancak Artemis Tapınağı sadece bir tapınak değildi. Dünyanın o zamanki en güzel yapısı olarak tanınıyordu. Tapınak, Eski Yunan'ın av ve doğa tanrıçası Artemis'in onuru için yapılmıştı. Yandı, yakıldı, yıkıldı restore edildi ama zamana yenik düştü, bir zamanların "Rüya Yapısı" artık yok. Ve hiç kimse orjinalini kesin bir şekilde bilmiyor.

A- A+

01.01.2012 tarihli yazı 7151 kez okunmuştur.

Diana-Artemis Tapınağı Ege kıyısında Antik Efes kenti yakınlarındadır. Yeri; Türkiye'de İzmir’in 50 km güneyindeki Selçuk Antik Efes'te.

Tapınağın Tarihçesi: Kaynaklar tapınağın kökeninin MÖ 7. yüzyılda var olduğunu yazıyorlar ama harikalar tarihçesinde MÖ 550'de inşa edildiği belirtiliyor. Tümü mermerdi. Lidya Kralı Krezüs tarafından finanse edilmiş ve Yunanlı mimar Chersiphron tarafından yapılmıştı. Dönemin en ünlü sanatçıları olan Pheidias, Polycleitus, Kresilas ve Phradmon'un heykelleriyle dekore edildi. Artemis Tapınağı, ayni zamanda bir pazar ve dinsel bir enstitü idi. Yüzyıllar boyunca tanrıçaya inançlarını sunan ve isteklerde bulunan tüccarlar, turistler, sanatçılar ve krallar tarafından ziyaret edildi. Yapılan kazılarda, hacıların hediyesi olan altın ve fildişi Artemis heykellerine, bileziklere, küpelere ve gerdanlıklara rastlandı. Bazıları Iran, Mısır ve Hindistan'dan getirilmişti.

Yandı, yakıldı, yıkıldı restore edildi ama zamana yenik düştü, bir zamanların "Rüya Yapısı" Artemis Tapınağı artık yok. Ve hiç kimse orjinalini kesin bir şekilde bilmiyor.

"Bir Türlü Başı Belalardan Kurtulmayan Tapınak"

Herostratus adli biri, MÖ 356 yılının 21 Temmuz gecesi tapınağı yakarak adini ölümsüzleştirdi. Garip bir rastlantıdır, ayni gece Büyük İskender doğdu. Romalı tarihçi Plutarch, o gece tanrıçanın İskender’in doğumuyla meşgul olduğu için tapınağı koruyamadığını yazıyordu. Yıkımın nedeni olarak görülen Büyük İskender, Anadolu'yu fethettiğinde, tapınağın yapımına yardım etti. 200 yıl sonra yine restore edildi. 1. yüzyılda Aziz Paul, Efes'e gelerek Hıristiyanlığı yaymaya başlayınca Artemis inancı yıkılmaya yüz tuttu. 362'de Got'lar tapınağı yine yıktılar ama Efesliler tekrar inşa ettiler ve 4. yüzyıla gelindiğinde, Efeslilerin çoğu artik Hıristiyandı ve tapınak cazibesini yitirmişti. 401'de Aziz John Chrysostom, Artemis Tapınağı’nı tamamıyla yıktırdı. 19. yüzyılda ilk kazılar yapıldı ve tapınağın temelleri, birkaç sütun ve batik kentten bölümler ortaya çıkarıldı. Buluntular Türkiye'den yurtdışına kaçırıldı. Bugün yerinde sadece üst üste konmuş birkaç tas parçasından başka bir şey yok. Ama Artemis'in muhteşem iki heykeli, Selçuk Müzesi'ndeki yerinde, eski görkemini anımsatırcasınahala bakıyor.

"Ebediyete Kadar Gerçek Haliyle Bilinmeyecek"

Tapınağın dikdörtgen olduğu biliniyor. Benzeri tapınakların aksine bütünüyle mermerden yapılmıştı ve ön yüzü çok geniş bir avluya bakıyordu. Mermer basamakların çevrelediği yaklaşık 80x130 metre boyutlarında bir platform üzerindeydi. Çevresini kaplayan 127 adet 20 metrelik sütunların üzerlerinde ionik kabartma yazılar vardı. Platformun tam ortasında ve aşağıda, orthogon veya tanrıçanın evi bulunuyordu. İçindeki dört bronz amazon heykeli çok ünlüydü. Aziz Paul'un ziyaret ettiği dönemde tapınağın içi altın sütunlar, gümüş heykellerle doluydu. Selçuk Müzesi'ndeki ünlü Artemis heykelinin, tapınağın tam merkezinde durup durmadığı bilinmiyor. Artik Artemis Tapınağı yok ve 2000 yıl öncesinin "rüya yapısı" ebediyete kadar gerçek haliyle bilinmeyecek.

Z. Metin Coşkun