Yaşamı Kolaylaştıran Fenomen |
Radar

Hayatımızın hemen hemen her alanında yer alan görünmez kahramanlar vardır. Bunlardan biride şüphesiz radarlar. Peki radarın tarihinin 1904 yılına kadar uzandığını biliyor muydunuz? Bunun gibi bir çok ilginç cevap için bu yazımızda radar nedir, nasıl çalışır, kullanım alanları, kaç çeşittir sizler için araştırdık.

A- A+

19.08.2013 tarihli yazı 18422 kez okunmuştur.

Radar;Radyo dalgalarının yansımasını kullanarak hayatımızı kolaylaştıran bir buluştur. RAdio Detecting And Ranging (radyo [ile] tespit etme ve menzil tayini) sözcüklerinin akronimidir. Normalde görünmez radyo dalgaları yaymasına rağmen etrafımızda birçok yerde kullanılır.

Bugünkü kullandığımız Radar Teknolojisi 1904 yılına dayanır.

Radarın Tarihçesi

Alman mühendis Christian Hülsmeyer elektromanyetik dalgalar ile gemilerin yerini belirlemekte kullanılabilen icadını tescil ettirmek için 1904 yılında Almanya ve İngiltere'de patent başvurusunda bulundu. 30 Nisan 1904 tarihinde Kraliyet Patent Dairesi, Christian Hülsmeyer tarafından geliştirilen, "uzaktaki metal nesnelerin yerini bir gözlemciye bildiren" cihazı 165 546 Nolu belge ile tescil etti. Patent belgesinde bir yansıma sayesinde, gelmekte olan bir gemiyi tespit eden bir buharlı geminin resmi yer almaktadır. Ren nehrinde yapılan bir denemeyle cihazın kullanılabilirliği kanıtlandı. Daha sonra savaşın doğurdugu ihtiyaçlar ve zorlamalar sonunda geliştirilmiştir.

Radarın Çalışma Prensibi

Bütün bu olaylar günlük hayattan aşina oldugumuz iki şey ile yapılabilir yankı ve Doppler kayması. Radar, elektromanyetik enerji darbelerini yandaki şekilde görüldüğü gibi sesin yansımasına benzer bir şekilde kullanır. Radyo dalgaları ile taşınan enerji nesneye ulaşır ve tekrar nesneden yansıyarak geri döner. Enerjinin buradan küçük bir kısmı yansır ve radara geri gelir. Dönen bu bölüme aynen ses terminolojisinde olduğu gibi "yankı" adı verilir.

Bir ses kaynağı hareket etmeyen bir gözlemciye doğru hareket ettiğinde, gözlemci gerçekte ses kaynağından gelenden daha yüksek bir sesi algılar. Eğer ses kaynağı gözlemciden uzaklaşıyorsa bu etki tersine döner. Gözlemcinin duyduğu ses yüksekliği ses kaynağından kaynaklanan sesten daha az algılanır. Her iki durumda da bir frekans(dopler) kayması meydana gelir. Örneğin, çok hızlı giden bir araçta çalınan bir düdüğün perdesi, araç yaklaştığı sırada artarak yükselir ve araç uzaklaşırken giderek azalır. Halbuki çalınan düdüğün frekansı değişmemiştir ve havada ki hızları da sabittir, ancak yaklaşan araç ile duyucu arasında ki mesafe azalmaktadır. Bunun sonucu olarak her dalga kendisinden bir önce yayınlamış dalgadan daha kısa mesafe kat edecektir. Böylece dalgalar gitgide azalan zaman farkları ile duyucuya ulaşırlar.Bu olay yanımızdan bir taşıt geçip gittiğinde kolayca gözlemlenir. Eğer bu taşıtın hızı artarsa, bu etki daha da belirginleşir. Radar seti yankıyı yansıtan nesnenin yön ve mesafesini tespit etmek için kullanır. Bir alıcı verici dizeninden oluşan radar, bir cismin varlığını tayin etme, bulunduğu yön ve uzaklığı ölçme işlevlerini yerine getirir. Radar cihazları temel olarak bir sinyal üreteci, bir verici, bir alıcı ve bir veya daha çok antenden oluşur.

Radarın Kullanım Alanları

Radarlar; kullanım alanlarına göre hava ve deniz radarları olmak üzere ikiye ayrılır.

Hava Radarları

Askeri (stratejik) meteorolojik, astronomik, hava limanlarında ve uçaklarda kullanılır.Radarlar havacılıkta başlıca olarak yaklaşma kontrol ve saha kontrol üniteleri tarafından hava araçlarının tespiti ve emniyet ayrımı amacıyla kullanılırlar. Bunun haricinde uçaklarda diğer hava taşıtlarının ve meteorolojik olayların tespitinde kullanılan radarlar da mevcuttur. Aşağıdaki videomuzdan hava radarları ile ilgili daha çok bilgi edinebilirsiniz.

Deniz Radarları

Bir deniz Radarı birkaç yüz metre ya da birkaç kilometre uzaktaki tekneden, gelen sinyalleri alan kapsamlı algılama sistemidir. Askeri ve ticari gemilerde kullanılır. Ülkemizde şu an radara yakalanmayan askeri üretimi yapılabilinmektedir. Aşağıdaki videodan Hayalet Gemi Heybeliada ile ilgili bilgi alabilirsiniz.