Bilinmeyen Yönleriyle Pi Sayısı |
Pi Sayısı Nedir?

Hepimizin 3,14 ya da 22/7 olarak bildiği “Pi” sayısı pek çok matematiksel işlemde kullanılmaktadır. Temeli MÖ 2000’li yıllara dayanan bu sabitin, bilinenlerin yanında duyunca bizleri şaşırtan pek çok ilginç özellikleri de var. Bu yazımızda Pi sayısının tarihini ve bilinmeyenlerini sizler için derledik.

A- A+

07.04.2014 tarihli yazı 91772 kez okunmuştur.

Pi sayısı Matematik Pi Sabiti Archiemedes Geometri Bilim Dünya Pi Günü 14 Mart Pi Sayısı Nedir

''Pi'' sayısı, birçok matematiksel hesaplamada bize kolaylık sağlayan bir sabittir. 22/7 ya da 3,14 olarak kısaltılmış halini kullandığımız bu sabit en genel haliyle bir çemberin çevresinin çapına oranı olarak bilinir. Mesela bir çemberin çevresine “C” ve çapına “d” dersek π=C/d ‘den 3.14159.. sonucuna ulaşılırız.

Örnek olarak çapı 1 m olan bir çemberin etrafına tam çapını kapsayacak şekilde ip bağlarsak çemberimiz 3,14 m yol gidecektir.

Ancak Pi bilindiği gibi pek de sıradan bir sayı değil. Basit görünmesine rağmen değiştirilemez bir sayı olan Pi irrasyoneldir. İrrasyonel olmasından dolayı hiçbir zaman sonlu bir sayı dizini olarak ifade edilemez ve virgülden sonra gelen ifadeler sonsuz sayıda tekrarsız rakam içerir.

Pi sayısını bir de Harold Finch'ten dinleyin:

MÖ 2000’lere kadar dayanıyor

Pi çok eski zamanlardan beri pek çok farklı uygarlık tarafından kullanılmıştır. Günümüzde Pi sayısının hangi millet tarafından bulunduğu kesin olarak bilinemiyor. MÖ 2000’li yıllardan beri Babil, Antik Mısırlılar gibi uygarlıklar tarafından hesaplamalarda kullanılmasına rağmen bu sabite “Pi” adını Yunanlılar vermiş. Pi, Yunan alfabesinde “?”nin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Eski uygarlıklar da Pi sayısını çemberin çapının çevresine oranı olarak keşfetmişlerdir. Babiller Pi’yi 3 tam 1/8, Eski Mısırlılar yaklaşık 3,1605, Yunanlılar ise 3,162 olarak kullanıyorlardı.

►İlginizi Çekebilir: Matematiksel İmkansızlıklar

Pek çok şey gibi pi sayısı da çağlar boyunca gelişme göstererek günümüze ulaşmıştır. Yunan matematikçi Archimedes (Arşimet – MÖ 287-212) 3 tam 10/71 ve 3 tam 1/7 sayılarında arasında bir değeri pi sayısı olarak kullanmıştır. MS 500 civarında pi’nin değeri 3,1415929 iken 1424 yılında İran’da virgülden sonraki 16 basamak doğru olarak biliniyordu. 1596 yılında Ludolph van Ceulen Pi’nin virgülden sonraki 20 basamağını hesapladı ve bu sayı Avrupa’da “Ludolph Sabiti” olarak kabul edilip bu adla kullanılır oldu. Bu tarihlerden günümüze kadar Pi’nin trilyonlarca basamağı hesaplanmıştır. İlk 100 basamağı şu şekildedir:

3.1415926535897932384626433832795028841971693993751058209749445923078
164062862089986280348253421170679

Pi sayısının sonu yok

Pi sayısının en fazla basamağını hesaplamak, en çok basamağını ezberlemek gibi bir takım yarışmalarda yapılıyor. Günümüzde pi sayısının en fazla virgülden sonraki 2.7 trilyonuncu basamağı biliniyor. Fransız bilgisayar mühendisi Fabrice Bellard kendi bilgisayarını kullanarak pi sayısının 2.7 trilyon hanesini hesaplayarak kendisinden önceki 2,6 trilyon basamaklık rekoru geçmiş oldu. Fabrice’ten önceki rekor Japon Daisuke Takahashi’ye aitti. 2.7 trilyon basamağın bilgisayara yazılması 310 milyon sayfa sürmüş ve harddiskte 2.4 TB yer kaplamıştır. Bu da yaklaşık 1 milyon mp3 boyutunda yer demek.

►İlginizi Çekebilir: Matematikçilerin Prensi | Carl Friedrich Gauss

Pi’nin rakamlarını ezberlemek de bazı insanlarda ilgi uyandırmış. Bu konuda Guinnes rekorlarına giren Lu Chao pi sayısının tam 67.890 basamağını ezberlemiştir. Lu Chao’nun pi sayısını söylemesi 24 saat 4 dakika sürmüştür.

Pi çılgınlığı o kadar yaygınlaşmış ki edebiyat satırlarında bile yer alır olmuş. Edebiyatta “Pilish” olarak bilinen pi sayısı kısıtlamalı yazı ve şiir yazma sanatı da pek çok yazar tarafından kullanılmıştır. Bu teknikte şiir yazıldığında arka arkaya gelen her kelimedeki harf sayısının pi sayısındaki sırada olması için uğraşılıyor.

Hakkımızdaki pek çok bilgi Pi’de mevcut

Pi tamamen tekrarsız, sonsuz bir sayı olduğundan içerisinde tüm rastlantısal sayıları barındırdığını varsayabiliriz. Bu da onun içinde doğum tarihimizi, telefon numaralarımızı ya da rastgele yazacağımız herhangi bir sayıyı bulabileceğimiz anlamına gelmektedir. Siz de aşağıdaki linkten doğum tarihiniz Pi’de nerededir öğrenebilirsiniz.

►Doğum Günüm Pi Sayısında Nerede?

14 Mart Dünya Pi Günü!

Bu kadar değerli bir sayının elbette anıldığı bir gününün de olması şaşırtmamalı bizi. Pi’ye özel kabul edilen 14 Mart günü ilk olarak Larry Shaw tarafından 1988’de San Fransisco’da kutlandı. Her yıl 14 Mart’ta ülkemiz de dahil olmak üzere tüm dünyada okullarda, üniversitelerde ve bilim çevrelerinde etkinlikler düzenleniyor. Pi günü etkinlikleri 2007 yılından bu yana ülkemizde de yapılmaktadır. Bu etkinlikler çerçevesinde matematik ve geometri yarışmaları düzenlenmekte, pi gününe özel t-shirt, kupa vb. ürünler de üretilmektedir.

►İlginizi Çekebilir: Milyon Dolarlık 7 Soru

Pi’nin sesini dinleyin

Michael Johm Blake farklı enstrümanlarda pi sayısı rakamlarının sırasıyla notalara dokunduğunda bakın ortaya nasıl bir müzik çıkmış.

Hiç ummadığınız bir yerde karşınıza çıkabilir

Akarsular ovalarda kıvrıla kıvrıla akar. Bundan dolayı nehirlerin uzunlukları iki türlü ölçülür. Bunlardan biri kuş uçuşu uzaklık, diğeri ise suyun gerçekten aktığı eğri mesafedir. Alman Hans Henrick Stolum bu eğri mesafeyi kuş uçuşu uzaklığa oranlamış. Amazon’dan Thames’e kadar uzanan pek çok akarsu için bulduğu sonuç 3,14 olmuştur.