Redresör Nedir? |
ElektrikPort Akademi

Bilgisayarlar, televizyonlar, cep telefonları bugün hayatımızın vazgeçilmezi haline gelmiş durumda. Onlar olmadan bir yaşam düşünemiyoruz. Peki bu cihazların enerjilerini nasıl sağlıyoruz? Redresörler olmasaydı bunları kullanabilir miydik? Bunları hangi tip gerilimle kullanıyoruz? Redresörlerin bunlara ne gibi etkisi var? Peki ya redresör nedir ? Tüm bu sorular ve daha fazlası yazımızın devamında.

A- A+

23.06.2015 tarihli yazı 149414 kez okunmuştur.

Redresör diğer adıyla doğrultucu, bir ya da daha fazla yarı iletken elemandan (örneğin diyot) oluşan alternatif akımı doğru akıma çevirmek için kullanılan elektriksel bir devredir.

Doğrultma alternatif akımın (AC) doğru akıma (DC) döndürülmesi işlemidir. Bütün doğrultucular, AC’yi DC’ye dönüştürme işlemini daha verimli yapabilmek için birden fazla yarı iletken güç elemanının belirli bir şekilde birbirine bağlanmasıyla yapılır.

Şekil 1: Bir Redresör Devresi Örneği

► İlginizi Çekebilir: Elektronik Devre Elemanları Diyot 1 | ElektrikPort Akademi

Redresörlerin Temel Özellikleri Nelerdir?

► Diyot ve tristörler ile bu devreler kurulur.
► Ortalama olarak DC çıkış gerilimi ayarlanır.
► Faz kontrol yöntemi ile kontrol edilirler.

Redresörlerin Sınıflandırılması

Faz Sayısına Göre:

► Tek Fazlı Doğrultucu
► Çok Fazlı

Doğrultucularda faz sayısı arttıkça elde edeceğimiz DC gerilimin kalitesi artar ve harmonikler azalır. 1 fazlı ve 3 fazlı doğrultucular yaygın olmakla beraber endüstride 2 fazlı doğrultucularda kullanılır. Laboratuvar ortamında 6 ve 12 fazlı doğrultucularla daha düzgün DC gerilim elde etmek mümkündür.

Kontrol Durumuna Göre:

► Kontrolsüz Doğrultucu
► Kontrollü Doğrultucu
► Yarı kontrollü Doğrultucu

- Kontrolsüz doğrultucu sadece diyotla oluşturulur .
- Kontrollü doğrultucu sadece tristörle oluşturulur .
- Yarı Kontrollü doğrultucu tristör ve diyotla oluşturulur.

Dalga Sayısına Göre:

► Yarım Dalga Doğrultucu
► Tam Dalga Doğrultucu

Yarım Dalga Doğrultucu

Yarım dalga doğrultucu kıyıcı devrelerin özel bir şeklidir. Yarım dalga doğrultmada, doğrultucunun kutupsallığına bağlı olarak AC dalganın pozitif ya da negatif yarı tarafı geçirilirken diğer yarısı engellenir. Giriş dalga formunun yalnızca bir yarısı çıkışa ulaştığından, güç transferi için kullanılması oldukça verimsizdir. Yarım dalga doğrultma, tek bir diyot aracılığı ile gerçekleştirilebilir.

Şekil 2: Yarım Dalga Doğrultucu Devresi

Kondansatör İle Doğrultulan Gerilimin Düzeltilmesi

Kondansatörler içlerinde biriktirdikleri enerjiyi yüke boşaltmak suretiyle doğrultucu devrelerinde de kullanılabilirler. En basit doğrultuculardan olan yarım dalga doğrultucuda yüke ulaşan gerilimin grafiğini üstte görüyoruz. Ancak DC gerilimle çalışan bir alet için elde edilen bu gerilim grafiği uygun değildir. Çünkü aletin istediği, bir pilden elde edilebilecek kadar düz ve pürüzsüz bir gerilimdir.

Şekil 3: Çıkış Geriliminin Kondansatör İle Değişimi

Şekil 3'te yarım dalga doğrultucuya bağlı bir yüke paralel kondansatör bağlanması örneği görüyoruz. Gerilim artarken yük depolayan kondansatör, gerilimin düşmeye başlayınca, yani negatif alternans geçmeye başladığında depoladığı elektrik yükünü, yüke iletmeye başlar. Bu noktadan itibaren AC gerilim azalırken, kondansatör bir kaynak gibi davranır ve içindeki yükü önündeki empedans değerine göre boşaltır. Yüke iletilen gerilimin grafiği Şekil 3'teki ilk gerilim grafiği haline gelir. İlk duruma göre bu grafik DC gerilime daha yakındır. Bu da DC gerilimle çalışan bir aletin düzgün şekilde çalışması için daha uygundur.

► İlginizi Çekebilir : Tristör Nedir? | ElektrikPort Akademi

Kararlılığa ulaşmış bir kondansatörlü doğrultma devresi göz önüne alındığında, Şekil 3'teki ilk grafikte gerilimin bir maksimum ve bir minimum değerleri olduğunu görürüz. Bu iki değer arasındaki fark dalgacık olarak adlandırılır. Bu dalgacıkların genliği ne kadar düşük olursa o kadar doğru gerilim değerini yakalanmış oluruz.

Tam Dalga Doğrultucu

AC gerilimi DC gerilime kayıpsız olarak dönüştüren doğrultuculardır. Köprü tipi tam dalga doğrultucu devresi diye de geçen bu devre AC'yi en iyi şekilde DC'ye dönüştüren devre olduğundan çok sık kullanılır ve her gün kullandığımız cep telefonu, bilgisayar gibi elektronik cihazların beslenmesinde karşımıza çıkar.

Şekil 4: Tam Dalga Doğrultucu Devresi

Redresörlerin Diğer Kullanım Alanları

► Enerji İletim Hatları
► DC Motor Kontrolü
► Akümülatör Şarjı
► Elektroliz ile Kaplama
► DC Kıyıcılar ve İnverterlerin Beslenmesi

Kaynak :

► Wikipedia.org
► Yıldız Teknik Üniversitesi Ders Notları
► Megep