Reaktif enerji limiti TEDAŞ'ı harekete geçirdi

Tüm motorlu araçların çalıştırılması için kullanılan reaktif enerjiye getirilen yüzde 20 limiti Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) ve sanayiciyi harekete geçirdi.

A- A+

30.07.2008 tarihli yazı 6138 kez okunmuştur.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) kısa bir süre önce devreye soktuğu uygulamaya göre reaktif enerji kullanımında yüzde 20 limitini geçen sanayiciler ve ticarethaneler mevcut tüketim bedellerinin üçte birine varan oranlarda ceza ödeyecek. Yüzde 20 limiti 2009 itibarıyla bugüne kadar konutların kullandığı reaktif enerjiden dolayı herhangi bir cezaya tabi olmayan TEDAŞ'ı da kapsayacak.

Limit aşamında yüksek bir ceza ile karşı karşıya kalan sanayici ve TEDAŞ, sistemden çekilmek yerine reaktif enerji üreten kompanzasyon yatırımına start verdi. Sanayici için yatırım miktarı 5 bin ila 30 milyon euro arasında değişirken TEDAŞ, 3-4 milyar dolarlık dev bir yatırım yapacak. Tüm trafolara sistemin kurulacağını belirten üst düzey bir TEDAŞ yetkilisi, yatırıma İstanbul'dan başladıklarını açıkladı. Yetkili, kısa bir süre önce yapılan elektrik zamlarının bir nedenin de bu yatırımı kompanse etmek olduğunu söyledi.

Maliyeti karşılamak için zam yapıldı

Elektrik iletim hatlarından aktif, reaktif ve kollektif olmak üzere 3 elektrik akımı geçiyor. Ampul, ütü gibi motoru olmayan cihazların kullanımında aktif enerji kullanılıyor. Buzdolabı, elektrik süpürgesi gibi evde kullanılan motorlu cihazların yanı sıra sanayide kullanılan makineler reaktif enerji ile çalışıyor. Reaktif enerji hatlardan çok yüklü miktar çekildiği için elektrik verimini ve kapasitesini düşürüyor.

Konutlarda kullanılan tüm enerji bugüne kadar herhangi bir ayrım yapılmadan aktif olarak hesaplanıyordu. Tüketicilere yansıtılmasa da TEDAŞ'ın sayaçlarında konutların kullandığı enerji tipi de tespit ediliyor. Sanayicinin sayaçları da kullandığı enerjiyi reaktif ve aktif diye ayırarak dökümünü yapıyor. Sanayici için daha önce yüzde 33 olan reaktif enerji limiti yeni uygulama ile yüzde 20'ye çekildi. Önümüzdeki yıl ise bu sınır yüzde 15'e düşürülecek.

Sanayici düşürülen limit nedeniyle çözüm ararken, TEDAŞ ise ilk defa karşısına çıkacak olan reaktif enerji faturasına çare arıyor. Üstelik TEDAŞ, reaktif cezasını tüketiciye yansıtamayacak.

Hem sanayici hem TEDAŞ, reaktif enerji cezası ödememek için reaktif enerjiyi sistemden çekmek yerine reaktif enerji üreten "kompanzasyon" yatırımları için gaza bastı.

Kompanzasyon sistemi kurmanın maliyeti işletmenin büyüklüğüne göre değişiyor. 5 bin eurodan başlayan yatırım maliyeti 30 milyon euroya kadar çıkabiliyor. TEDAŞ, bu alandaki en büyük yatırıma start verdi. Aynı fabrikalar gibi ana trafolara kompanzasyon sistemi kurmayı planlayan Tedaş'a bir trafonun kompanzasyon maliyeti asgari 300 bin YTL. İstanbul'da sadece bir trafo için 450 bin YTL yatırım yapıldığı kaydediliyor. Kurumun, reaktif enerji cezasından kurtulmak için önümüzdeki dönem 3-4 milyar dolarlık "reaktif enerji" yatırımı planladığı belirtiliyor. Üst düzey bir TEDAŞ yetkilisi, "3-4 milyar dolarlık yatırım maliyetini karşılamak için mecburen elektriğe zam yapmak zorunda kaldık" açıklamasını yaptı.

Kompanzasyon satışları patladı

Öztaş Elektrik yetkilisi Serkan Öztaş, kompanzasyon sistemi satışlarının geçmişle kıyaslanamayacak derecede arttığını belirterek, "Biz bu durumu bekliyorduk ve bunun için özel bir ekip kurmuştuk. GPRS sistemi ile her an müşterilerimizi takip ediyoruz" dedi. Satışlardaki artışın iki yıl daha sürmesini beklediklerini anlatan Öztaş, sonrasında da bakımdan para kazanmaya başlayacaklarını söyledi.

EPC Elektrik yetkilisi Volkan Çakır ise yapılacak yatırımları öngörerek hazırlık yaptıklarını anlattı. En büyük hareketin TEDAŞ'ın yapmayı planladığı yatırıma başlaması ile yaşanacağını kaydeden Çakır, bazı firmaların yatırım yapmak yerine limiti aşmamak için üretim kapasitesini düşürme yoluna gittiğini açıkladı.

Zamların bir diğer nedeni de dağıtım işini cazip kılmak

Türkiye'de şu anda elektrik dağıtım işinde yüksek kâr olmadığına değinen üst düzey bir TEDAŞ yetkilisi, elektriğe son yapılan zamların bir nedeninin de "Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesini daha cazip hale getirmek" şeklinde açıklıyor.

"Hidroelektrik ülkesi olmamıza rağmen Türkiye'de maalesef elektriğin yüzde 70'i petrolden üretiliyor. Petrol fiyatı artınca bu işten kâr edilmez hale gelinmişti. Elektrik dağıtımı bir nevi kamu hizmeti olarak algılanıyordu. Biz maliyetleri karşılıyorduk ama kâr etmeyen şirketi kim alsın" diyor.

Kaynak: Referans